İznik Müzesi’nden Ana Tanrıça (Kybele) ve Aphrodite Figürinleri
Özet Görüntüleme: 188
/ 
PDF İndirme: 148
DOI:
https://doi.org/10.26809/joa.2049Anahtar Kelimeler:
Figürin- Ana Tanrıça- Kybele- Aphrodite- AnadyomeneÖzet
Bu yayının konusunu; İznik Müzesi envanterine satın alma usulü ile alınan, iki adet Ana Tanrıça (Kybele) ve bir adet terrakotta Aphrodite figürini oluşturmaktadır.
Ortaya çıkışı Prehistorik çağlara dayanan, çağın Venüs’ü olarak anılan Ana Tanrıça (Kybele), her dönemde varlığını etkin bir biçimde sürdürmüştür. Ana Tanrıça (Kybele) doğurganlığın ve bereketin sembolü, doğanın hükmedicisi ve yaşamın devamlılığını sağlayan, bütün tanrı ve tanrıçaların anası olarak bilinmektedir. Mevcut Ana Tanrıça figürinleri, Klasik Dönem heykeltıraşlarından Agorakritos’un tahtta oturan Kybele heykeli tipolojisinden türemiş betimlerine örnektir. Ana Tanrıça soyundan gelen; aşk, güzellik, arzu ve cinsellik özellikleri ile tanınan Aphrodite figürini ise tanrıçanın doğum mitosuna dayanan Anadyomene tipi ile ilişkilidir.
Temeli dini yapı ve kavramlara dayanan, önemli arkeolojik buluntu grupları arasında değerlendirilen figürinler; üretilmiş oldukları coğrafyanın sosyo kültürel yaşantısı, kült yapısı ve inanışına kadar birçok konuda bilgi sağlamaktadır. Antik Çağ’ın birçok sanat alanında olduğu gibi, figürin sanatında izlenen her türlü yenilik ve teknik değişiklik de tarihsel olgular, yaşam biçimi, inanış ve coğrafyadan etkilenmiştir. Buluntu yeri ve kontekst verisi belli olmayan, çalışmaya konu figürinler; teknik, ikonografik ve stilistik açıdan değerlendirilmeye alınmıştır. Ayrıca kontekst içinde yer alan benzer örneklerle karşılaştırma yapılarak bu figürinlere tarih önerisi getirilmeye çalışılmıştır.
İndirmeler
Referanslar
AKIN, M.-ÖZKAN, E., B. (2016), Badırga Kybele’si ve Nilüfer’deki Kybele Kültü: Kybele Statue of Badırga and the Cult of Kybele in Nilüfer, 1. Uluslararası Nilüfer Sempozyumu, Genişletilmiş Sempozyum Metni, Nilüfer Belediyesi, Bursa, 2016, s. 69- 94.
ΑΧΕΙΛΑΡΑ, Λ. (2000), Η Κοροπλαστικη Τησ Λεσβου, Μυτιληνη, 2000.
ANTAL, A. (2016). Venus Cult in Roman Dacia, Ministery of Culture National History Museum of Transylvania Bibliotheca Mvsei Napocensis XLIX, Napoca.
BLUME, C. (2010). When Colour Tells a Story – The Polychromy of Hellenistic Sculpture and Terracottas. Eds. V. Brinkmann, O. Primavesi – H. Hol-lein, Circumlitio. The Polychromy of Antique and Mediaveal Sculpture. Proceedings of the Johann David Passavant Colloquium, 10-13 December. München, 240-257.
CHİDİROGLOU, M. (2015). Female Figurines of Classical and Hellenistic Times from Euboea. An Exploration of Their Votive and Funerary Uses’in S. Huysecom-Haxhi, A. Muller, C. Aubry, C.E. Barrett, C. Blume and T. Kopestonsky (eds.), Figurines grecques en context. Présence muette dans le sanctuaire, la tombe et la maison, 91-106. Villeneuve d’Ascq: Presses Universitaires du Septentrion.
COOPER, D., Phelan, C. (2017). Motherhood in Antiquity. Springer Nature.
ÇEKİLMEZ, M. (2014). Tralleis Güney Nekropolü Terrakotta Figürinleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Adnan Menderes Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
ÇİBUK K. (2017). Doğu Marmara’da Ana Tanrıça (Kybele) Kültü ve Tasvirleri, Ed. Prof. Dr. Haluk Selvi, Doç. Dr. M. Bilal Çelik, Doç. Dr. İbrahim Şirin, Dr. Ali Yeşildal, Uluslararası Gazi Süleyman Paşa ve Kocaeli Tarihi Sempzoyumu – III, Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı Yayınları No: 38, 165-192.
DAN, A. (2018). Galateia in the Land of the Amazons: The silver plate of Yenikend (Azerbaijan) and cultural transfers between the Greco-Roman world and the Caucasus. Khazar Journal Of Humanities and Social Sciences, 2018, Spécial Issue, pp. 20-79.
DELİVORRİAS, A. (1984). “Aphrodite”, Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae, “AphrodisiasAthena”, II/1-2, 3-151, Artemis Winkler Verlag: Zürich.
DOĞAN GÜRBÜZER, E. (2020). Terracotta Figurines from the Temple of Aphrodite at Aphrodisias (Aphrodisias Aphrodite Tapınağı’ndan Ele Geçen Pişmiş Toprak Figürinler), OLBA XXVIII, 69-99.
DOĞANCI, K. (2003). Bithynia Tarihi I (Bithynia Krallığı M.Ö 297-M.Ö. 74), Bursa Defteri, Sayı: 20, 74- 84.
DYER, J. & SOTİROPOULOU, S. (2017). A technical step forward in the integration of visible‑induced luminescence imaging methods for the study of ancient polychromy, Heritage Science, 1-21.
EKİN MERİÇ, A. (2007). Metropolis Ana Tannça Kült Mağarası, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı (Yayınlanmış Doktora Tezi), İzmir.
EKİN MERİÇ, A. (2007). Metropolis Ionia III, Ana Tanrıça Kutsal Mağaraları, Homer Kitabevi, İstanbul.
ERHAT, A. (2006). Mitoloji Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul.
HAKMAN, M. (2020). Niğde Arkeoloji Müzesi’nden İki Heykelcik ve Aphrodite Anadyomene İkonografisi, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24 (1), 81-98.
HAS, A. C. (2021). Heykeltıraş Praksiteles’in Yaşantısı ve Knidos Aphroditesi’ne Yansımaları, KAFDAĞI, Cilt: 6, Sayı 2, 120-136.
HİGGİNS, R. A. (1969). Catalogue of the Terracottas in the Department of Greek and Roman Antiquities British Museum. Volume I - II. Greek: 730 - 330 B.C., Oxford (ilk basım 1954).
JENTEL, M. O. (1984). Aphrodite (In Peripheria Orientali), Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae, “Aphrodisias-Athena”, II/1-2, 154-166, Artemis Winkler Verlag: Zürich.
KARAHAN, G. (2018). Bithynia Bölgesi’nde Kybele Kültü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Kocaeli.
KARAHAN G., GEDÜK S. & KONAK A. (2022). Kandıra-Yağbolu Meter-Kybele Mağara Kutsal Alanı. Turkısh Academy of Scıences Journal of Cultural Inventory, sa. 26, ss. 167-184.
KILIÇ, Y. (2018). Antik Çağ’da Boya ve Boyama, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Arkeoloji Programı, Konya.
KUMANDAŞ YANMAZ, H. (2020). Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde Yer Alan Bir Grup Nikaia Darplı Sikkedeki Nikaia Kültleri, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 25, s. 2.
KUTBAY, G. (2015). Manisa Müzesi’nden Tapınak Betimli Roma Dönemi Sikkeleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Arkeoloji Programı, İzmir.
MANETAKİ S. (2011). Terrakotta-Figuren aus dem hellenistischen Zentral-Kreta: Knossos, Kamilari und Astritsi, Zur Erlangung des Doktorgrades An der Kultur- und Gesellschaftswissenschaftlichen Fakultät der Universität Salzburg.
MUKA, B. (2015). Figurines dans un lac: le cas de Seferan en Illyrie, Fıgurınes Grecques En Contexte, 2. Sanctuaires: pratiques rituelles, sphère d’activité des divinités dédicataires, 219-229.
NEWBERRY, J. M. (2011), Venus Anadyomene: The Mythological Symbolism From Antiquity to the 19Th Century, (Master Thesis). University of Wisconsin.
ÖZBAY A., ÖZBAY F. (2022). Afyonkarahisar Müzesinden Kybele Figürin Grubu. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (73): 245-255.
ÖZKAN, E. B. Antik Literatürde Örneklerle Akdeniz Dünyasında Kybele Kültü, Vir Doctus AnatolicusStudies in Memory of Sencer Şahin, E. N. Akdoğu Arca, N. Gökalp Özdil, B. Takmer, Editör, Kabalci Yayınevi, İstanbul, ss. 755-779.
ÖZMEN, S. S. (2016). Anadolu’da Ana Tanrıça Kybele Kültü, Humanitas, 4 (7), 381-397.
POLAT, G. (2019). Batı Anadolu’daki Ana Tanrıça Kutsal Alanlarına Örnekler, MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (19), 154-169.
RG (1910). W. H. Waddington, Recueil général des monnaies grecques d’Asie Mineure. Continué et complété par E. Badelon et Th. Reinach. Vol. 3 Nicee et Nicomedie, Paris.
ROLLER, L. E. (2004). Ana Tanrıça’nın İzinde Anadolu Kybele Kültü. (B. Avunç, Çev.). Homer Kitabevi.
ROLLER, L. E. (2012). Frig Dini ve Kült Uygulamaları, Frigler Midas’ın Ülkesinde, Anıtların Gölgesinde, Ed. Taciser Tüfekçi Sivas, Hakan Sivas, İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
SHEVCHENKO, T. (2019). Attributes of the Mother of the Gods on Terracottas from Olbia Pontike and Asia Minor, ADALYA, 22, ss. 201-221.
STRABON, Antik Anadolu Coğrafyası Kitap: XII – XIII– XIV- Strabon Geographika, Çev., Dr. Adnan Pekman, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2015, ss. 59-60 XII, 4, 7.
ŞAHİN, S. (1987). Katalog der antiken Inschriften des Museumsvon Iznik (Nikaia), (İznik Müzesi Antik Yazıtlar Kataloğu), Inschriften Griechischer Städteaus Kleinasien, Testimonia, II.3, Bonn.
ŞAKAR, G. (2015). Smyrna Terrkottaları. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı Arkeoloji Programı, İzmir.
TORUN, E.- TALLOEN, P.- WAELKENS, M. (2019). Bir Zamanla Toros’larda Sagalassos- Meanwhile in the Mountains, Yapı Kredi Yayınları, Birinci Basım, İstanbul.
YILDIZ, S. (2022). Aphrodite Kültü ve Temsili. 2. Uluslararası Dicle Bilimsel Araştırmalar ve İnovasyon Kongresi, Diyarbakır, ss. 194-202.
Aphrodisias Kazıları. Aphrodite Alınlığı, Erişim Adresi: http://aphrodisias.classics.ox.ac.uk/tr/traphrodite_pediment.html [Erişim Tarihi: 2/2/2023].
Aphrodite Anadyomene, Budapeşte Güzel sanatlar müzesi, Erişim Adresi: https://www.mfab.hu/artworks/corinthian-statuette-of-the-birth-ofaphrodite/ [Erişim Tarihi: 2/2/2023].
Aphrodite Anadyomene, Louvre Museum, Erişim Adresi: https://collections.louvre.fr/en/ark:/53355/cl010260215 [Erişim Tarihi: 2/2/2023].
Oturan Aphrodite Anadyomene, Hermitage Museum, Erişim Adresi: https://www.hermitagemuseum.org/wps/portal/hermitage/digital-collection/06.+sculpture/199064 [Erişim Tarihi: 2/2/2023].
Pompei’deki Aphrodite Freski, Erişim Adresi: https://www.palladion.hu/en/almighty-aphrodite-en/ [Erişim Tarihi: 2/2/2023].
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Holistence Publications
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Yazarlar, makale Journal of Awareness’de yayınlanmak üzere kabul edildiğinde.makalenin içeriğindeki tüm telif haklarını, Rating Academy Ar-Ge Yazılım Yayıncılık Eğitim Danışmanlık ve Organizasyon Ticaret Ltd. Şti’ne devrederler. Yazarlar, patent hakları gibi telif hakkı dışındaki tüm mülkiyet haklarını saklı tutar.
Bu makalede yazar olarak listelenen herkes çalışmaya önemli, doğrudan, entelektüel katkılar yapmış olmalı ve bunun için kamu sorumluluğu almalıdır.
Bu makale daha once yayınlanmamış ve başka dergilerde yayınlanmak üzere gönderilmemiştir.
