Supplementary Files
Anahtar Kelimeler
Ortaklar Köy Enstitüsü
Modern Mimarlık
Mualla Eyüboğlu Anhegger
Nasıl Atıf Yapılır
Özet
Köy enstitüleri, Türkiye Cumhuriyeti’nin modernleşme sürecinde kır ile kent arasındaki dengeyi eşitlemek amacıyla kurulmuş özgün eğitim sistemine sahip kamusal kuruluşlardır. Türkiye’nin farklı bölgelerinde açılmış olan toplam 21 adet enstitüden biri de Aydın’a 30 km. uzaklıkta yer alan Ortaklar Köy Enstitüsüdür. 1944 yılında temeli atılan enstitü, çevredeki tek enstitü olması nedeniyle zamanla eklenen yeni derslikler ve binalarla genişletilmiş ve yaklaşık 30 adet yapıyı içeren bir yerleşke halini almıştır. Farklı işlevlere hizmet eden yapıların yerleşme düzeninde ve mimari karakterlerinde dönem ideolojisinin izleri de mevcuttur. Yerleşke vaziyetinde cadde genişliğinde rasyonel aksın iki yanına sıralanmış binalardan oluşan bir düzen hâkimdir. Geometrik formların esas alındığı tasarımlarda yarım daire formunun ve uzun yatay şerit pencerelerin kullanımı modernist akımın mimari dilini yansıtmaktadır. Sahip olduğu doğal çevresi, yerleşim biçimi ve mimarlık özellikleriyle Cumhuriyet dönemini yansıtan Enstitü alanına değer katmaktadır. Bu çalışmada modernist felsefeye uygun olarak inşa edilen Ortaklar Köy Enstitüsüne ait yapılar, mimari açıdan incelenecektir.
Referanslar
Artun, A. 2009. Geometrik Modernlik: Bauhaus Enternasyonali ve Türkiye’de Sanat, Bauhaus: Modernleşmenin Tasarımı/Türkiye’de Mimarlık, Sanat, Tasarım Eğitimi ve Bauhaus, der. A. Artun&E. Aliçavuşoğlu, İletişim Yayınları, İstanbul: 183-93
Atlıhan, Ş., 2009. Cumhuriyetten 1970’li Yıllara Kadar Öğretmen Okullarındaki Sanat Eğitiminde Bauhaus Benzeri Uygulamalar, Bauhaus: Modernleşmenin Tasarımı/Türkiye’de Mimarlık, Sanat, Tasarım Eğitimi ve Bauhaus, der. A. Artun&E. Aliçavuşoğlu, İletişim Yayınları, İstanbul:451-482.
Bozdoğan, S., 2001, Modernizm ve Ulusun İnşası: Erken Cumhuriyet Döneminde Ulusun İnşası, Metis, İstanbul.
Çalışır Hovardaoğlu, S., 2014, Pazarören Köy Enstitüsü’nün Sosyo-Mekânsal Etkilerinin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Kırsal Tarih Araştırması (1938-1954), Tarih Okulu Dergisi, 19, 581-599.
Çetin, S., Kahya, A., 2017, Kırda Bir Modernleşme Projesi Olarak Köy Enstitüleri: Aksu ve Gönen Örnekleri Üzerinden Yeni Bir Anlamlandırma Denemesi, METU, 34:1, 133-162.
Keskin, Y., 1998, Cumhuriyetin 75. Yıldönümünde Devrim Mimarisi Olarak Köy Enstitülerine "Resmi Geçit’’, Mimarlık, 248, 8-15.
Keskin, Y.,2012, Köy Enstitüleri İçin Açılan Mimari Proje Yarışması, Düşünen Tohum, Konuşan Toprak, Cumhuriyetin Köy Enstitüleri 1940- 1946, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yayınları 18, Sergi Katalogları 10(C.2) 111-35.
Köksal, D. 2009. Cumhuriyet İdeolojisi ve Estetik Modernizm: Baltacıoğlu, Yeni Zamanlar ve Bauhaus, Bauhaus: Modernleşmenin Tasarımı/Türkiye’de Mimarlık, Sanat, Tasarım Eğitimi ve Bauhaus, der. A. Artun&E. Aliçavuşoğlu, İletişim Yayınları, İstanbul: 241-261.
Ozan, M., 2009. Bauhaus Okulu ve Erken Cumhurı̇yet Dönemı̇ Mı̇marı̇sı̇- İç Mı̇marı̇sı̇ne Etkı̇lerı̇.Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi.
Türkoğlu, P., 2000, Tonguç ve Enstitüleri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Sayar, Z., 1931. Mektep Binalarında Estetik, Arkitekt, 8, 253-254.
Şimşek, G., Mercanoğlu, C., 2018, Bir ‘‘Planlama Örneği” Olarak Köy Enstitüleri Deneyimi, Planning, 28(3): 261-281.
Yılmaz, N.Y., Akandere, O., 2018, Köy Enstitülerinin İdeolojik Yapısı, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 35(17): 275-316.
Url-1: http://ofl.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/09/05/757853/icerikler/okulumuzun-tarihcesi _1755031.html [Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2019]
Url-2: http://ofl.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/09/05/757853/icerikler/kampusalani_2446684 .html [Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2019]
Url-3: http://www.adabelenlilerdernegi.com [Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2019]
Url-4: http://ofl.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/09/05/757853/icerikler/kampusalani_2446684 %20.html [Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2019]
Yazarlar, makale Journal of Arts'ta yayınlanmak üzere kabul edildiğinde. makalenin içeriğindeki tüm telif haklarını, Rating Academy Ar-Ge Yazılım Yayıncılık Eğitim Danışmanlık ve Organizasyon Ticaret Ltd. Şti’ne devrederler. Yazarlar, patent hakları gibi telif hakkı dışındaki tüm mülkiyet haklarını saklı tutar.
Bu makalede yazar olarak listelenen herkes çalışmaya önemli, doğrudan, entelektüel katkılar yapmış olmalı ve bunun için kamu sorumluluğu almalıdır.
Bu makale daha once yayınlanmamış ve başka dergilerde yayınlanmak üzere gönderilmemiştir.