Özet
Yüzyıllar boyunca dışsal gerçekliği doğrudan temsil etmeyi amaç edinmiş olan tiyatro tarihinin, tarihsel avangartlardan itibaren gerçekliğe ilişkin alternatif düşünce ve temsil olanaklarına tanıklık ettiği görülür. Gerçeği olduğu gibi yansıtma fikrinin yanı sıra, gerçeği dönüştürme, çarpıtma ya da tamamen yok sayma eğilimleri ortaya çıkar. Baudrillard'ın simülasyon kuramı başta olmak üzere, çağdaş düşünürlerin teknoloji çağında değişime uğrayan gerçeklik algısını çözümlemek üzere ortaya attıkları fikirler ekseninde şekillenen yeni yazma pratikleri, oyunların hem içerik hem de biçimsel yönelimler bakımından konvansiyonelden giderek uzaklaşmasını sağlar. 20.yy ortasından itibaren gözlenen değişimlerde kapitalistleşmeye bağlı olarak, sanat eserinin sıradan bir ürün gibi meta değerine indirgenmesi, tiyatro pratiklerini de etkiler. Nesneleşme olgusu ile ilişkilendirilen teatralleşme süreci, sadece sahneleme ve oyunculukta değil, dram sanatı üzerinde de etkin olur. Bu süreçte, oyun yazarlığında hem somut gerçeklikten uzaklaşmak hem de postmodernizmin dramın ölümüne ilişkin söylemini tersinlemek adına, dramın teatral kodlarını açığa vuran metadramatik oyunlar önem kazanır.
Referanslar
AKTULUM, Kubilay (1999). Metinlerarası İlişkiler, Ankara: Öteki Yayınevi.
BADIOU, Alain (2010). Başka Bir Estetik, çev. Aziz Ufuk Kılıç, İstanbul: Metis Yayınları.
BAUDRILLARD, Jean (2010a). Sanat Komplosu, çev. Elçin Gen, Işık Ergüden, İstanbul: İletişim Yayınevi.
BAUDRILLARD, Jean (2010b). Simülakrlar ve Simülasyon, çev. Oğuz Adanır, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
BENJAMIN, Walter (2002). Pasajlar, çev. Ahmet Cemal, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
CARLSON, Marvin (2007). Tiyatro Teorileri, çev. Eren Buğlalılar, Barış Yıldırım, Ankara: De-Ki Yayınları.
DANTO, Arthur (2012). Sıradan Olanın Başkalaşımı, çev. Esin Berktaş, Özge Ejder, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
FISCHER, Ernst (1995). Sanatın Gerekliliği, çev. Cevat Çapan, İstanbul: Payel Yayınları.
GÜÇBİLMEZ, Beliz (2005). Sophokles'ten Stoppard'a İroni ve Dram Sanatı, Ankara: Deniz Kitabevi Yayınları.
HORNBY, Richard (1986). Drama, Metadrama and Perception, Associated University Presse.
KARACABEY, Süreyya (2006). Modern Sonrası Tiyatro ve Heiner Müller, Ankara: De Ki Yayınları.
KUSPIT, Donald (2010). Sanatın Sonu, çev. Yasemin Tezgiden, Ankara: Metis Yayınları.
PERNIOLA, Mario (2015). Sanat ve Gölgesi, çev. Kemal Atakay, İstanbul: İletişim Yayınları.
ROSENAU, Pauline Marie (2004). Post-modernzim ve Toplum Bilimleri, çev. Tuncay Birkan, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
TİMUÇİN, Afşar (1993). Estetik, İstanbul: BDS Yayınları.
TUNALI, İsmail (2010). Estetik, İstanbul: Remzi Kitabevi.
VIRILIO, Paul, LOTRINGER, Sylvere (2005). The Accident of Art, New York: MIT Press.
ZIZEK, Slavoj (2005). Yamuk Bakmak, çev. Tuncay Birkan, İstanbul: Metis Yayınları.
ZOLBERG, Vera (2013). Bir Sanat Sosyolojisi Oluşturmak, çev. Buket Okucu Özbay, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
Makaleler:
ADANIR, Oğuz (2014). “Sinemada Gerçeklik ve Düşsellik”, DEÜ Felsefe Sempozyumları "Sanatın Halleri".
HRISTIC, Jovan (1977). “The Problem of Realism in Modern Drama”, New Literary History, 8, ss. 311-318.
JESTROVIC, Silvia (2002). “Theatricality as Estrangegement”, SubStance, 31, ss. 42-56.
İnternet Kaynakları:
Cambridge Dictionary. https://dictionary.cambridge.org dictionary/english/theatrical [Erişim Tarihi: 06 Nisan 2018].
Merriam-Webster. https://merriam-webster.com/dictionary/theatrical [Erişim Tarihi: 06 Nisan 2018].
Pérez-Simón, Andrés (2011). The Concept of Metatheatre: A Functional Approach. TRANS- [Online], 11, 1-11. http://trans.revues.org/443 [Erişim Tarihi:15 Temmuz 2017].
Yazarlar, makale Journal of Arts'ta yayınlanmak üzere kabul edildiğinde. makalenin içeriğindeki tüm telif haklarını, Rating Academy Ar-Ge Yazılım Yayıncılık Eğitim Danışmanlık ve Organizasyon Ticaret Ltd. Şti’ne devrederler. Yazarlar, patent hakları gibi telif hakkı dışındaki tüm mülkiyet haklarını saklı tutar.
Bu makalede yazar olarak listelenen herkes çalışmaya önemli, doğrudan, entelektüel katkılar yapmış olmalı ve bunun için kamu sorumluluğu almalıdır.
Bu makale daha once yayınlanmamış ve başka dergilerde yayınlanmak üzere gönderilmemiştir.