Supplementary Files
Anahtar Kelimeler
Dramatik Yapı
Epik
Postdramatik
Çağdaş Tiyatro
Nasıl Atıf Yapılır
Özet
Tiyatro, özellikle Batı’da, (anlatı) diegetik bakış açısından ziyade (canlandırma) mimetik açıdan ele alınagelmiş, diegesis Aristoteles’in Poetika’sından itibaren tiyatro sanatının sınırları dışında bırakılmıştır. 20. yüzyıldan günümüze dek uzanan süreçte, özellikle sahne – seyir yeri, oyuncu – seyirci ilişkisinde canlı bir deneyimi yakalamaya yönelik arayışların bir kısmı tiyatroda anlatı meselesi üzerine odaklanmaya başlamıştır. Brecht’in öykü anlatma hattını yeniden açtığı anlatı’yı dahil eden epik tiyatro kuramı ve devamında Lehmann’ın postdramatik kavramsallaştırmasıyla da tekrar sahneye çağrılan anlatının, tiyatro tarihindeki dönemsel dönüşümü hem tiyatroyu hem de performansı klasik tanımlarının dışına çıkarmıştır. Tiyatroda anlatının karakteristiğini belirleyen temel olgu, onun yeni çağın tarihsel-toplumsal koşullarıyla kurduğu ilişkinin ötesinde bir yerde, dramatik yapının estetik üstünlüğünü yok etmesi ve alternatifini kurmasında yatmaktadır. Bu çalışma, ‘anlatı’nın Antik, Epik ve Postdramatik dönem olmak üzere önemli dönüm noktalarındaki seyrini, anlatısal stratejilerle örneklemeyi amaçlamaktadır. Yöntem: Bu çalışmada anlatının dramatik tiyatro uygulamalarında kullanımına yönelik teoriden pratiğe aktarımını derecelendirme biçimi yöntemsel olarak esas alınmıştır. Sonuç: Yaşamı bir deneyim olarak tanımlayan çağımız sanatının, anlatıyı tekrar merkeze yerleştirdiği görülmektedir. Bu deneyimin tiyatronun uygulama alanında anlatı hikayeleri olarak popüler bir eğilim göstermesinin yanısıra yeni bir söz, seyirciyle kurulmak istenen yeni bir temasın arayışında olunmasından kaynaklandığı görülmektedir.
Referanslar
ARİSTOTELES. (2007). Poetika. (Samih Rifat, Çev.) İstanbul: Can Sanat Yayınları.
BENJAMİN, W. (2014). Hikâye Anlatıcısı. W. Benjamin içinde, Son Bakışta Aşk ( Nurdan Gürbilek, Çev.). İstanbul: Metis Yayıncılık.
BERTOLT, B. (1993). Tiyatro İçin Küçük Organon (A. Cemal, Çev.). İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
BERTOLT, B. (1954). Kafkas Tebeşir Dairesi (Yılmaz Onay, Çev.). İstanbul 2014.
CANDAN, A. (2013). Öncü Tiyatro ve Dijital Çağda Gösterim, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
DENNIS, K. (2018). Kızlar ve Oğlanlar (Gözde Kırgız, Çev.). Oberon kitapçılık (yayınlanmamış tiyatro metni).
DERVİŞCEMALOĞLU, B. (2014). Anlatıbilime Giriş: Dergah Yayınları.
ESEN, U. (2017). Johann Wolfgang Von Goethe’nin Faust Adlı Oyununun Çağdaş Bir Meddah Performansı Olarak Uygulanması ve Sahnelenmesi, Sanatta Yeterlilik Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi.
JAHN, M. (2001). Narrative Voice and Agency in Drama, Aspects of a Narratology of Drama Cilt. 32, Sayı. 3, s. 659-679 (21 sayfa).
JAMESON, F. (1998). Brecht and Method, British Library Cataloguing in Publication Data, New York.
KALKAN KOCABAY, H. (2003). Dramaturjide Yeni Açılımlar, Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Dergisi, Sayı: 3, 3-18 s. 7.
LİCHTE, F. E. (2016). Performatif Estetik, (Tufan Acil Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
LEHMANN, T. H. (2006). Postdramatic Theatre. Çev: Karen Jürs-Munby, Routledge, New York.
MARX,K. (2003). Kapital (Alaattin Bilgi, Çev.) Cilt.1 Eriş yayınları üçüncü basım. Yer belirtilmemiş.
ÖZCAN, C. (2014). Çağdaş Tiyatroda Anlatının Sahneye Çağrılması: Tiyatrotem Üzerine, Yüksek Lisans Tezi.
KARACABEY, S. (2007). Modern Sonrası Tiyatro ve Heiner Müller. Ankara: De Ki Basım Yayım.
PUCHNER, M. (2002). Stage Fright: Modernism, Anti-Theatricality, and Drama. Baltimore & London: The Johns Hopkins University Press.
RANCİERE, J. (2010). Özgürleşen Seyirci. İstanbul: Metis Yayınları.
RİCHARDSON, B. (1988) Point of View in Drama: Diegetic Monologue, Unreliable Narrators, and the Author's Voice on Stage. Comparative Drama, Western Michigan University, Volume 22/3, s. 193-214.
SARIKARTAL, Ç. (2010). Klasik Metinleri Bugün Buradan Anlatmak. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, Sayı 29, s.67-80.
SWETTENHAM, N. (2003). The Role and Status of Narrative in Contemporary Theatre. Doktora Tezi, Montfort University.
TORAMAN, C. (2019). Anlatılan Senin Hikayendir. İstanbul: Biz Kitap.
WEHRMANN, J. (2004). Irish Tradition or Postdramatic İnnovation? Storytelling in Contemporary Irish Plays ZAA 52.3, s-243-256
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif Hakkı (c) 2024 Holistence Publications