Supplementary Files
Anahtar Kelimeler
Seramik
Teknik Analiz
Nahçivan
Tuz Madeni
Nasıl Atıf Yapılır
Özet
Kura- Aras kültürünün yayılım alanının genişliği; Güney Kafkasya, Kuzeybatı İran, Doğu Anadolu, Amik Ovası ve Levant bölgesine kadar izlerinin görülmesi, mimarisi ve tercih ettikleri yaşam alanları araştırmacılar tarafından bir göç hareketine dayandırılmıştır. Hayvancılıkla ve hareketli bir yaşam biçimi ile tanımlanan bu kültür, aynı zamanda yine bölgesel olarak farklı terminolojilere de sahiptir. Ancak en sık karşılaştığımız terminoloji, Erken Transkafkasya ve Kura Aras Kültürü olmuştur. Kimlikleri, hangi dili konuştukları veya neden hareketli bir yaşamı tercih ettiklerini bilmediğimiz bu kültür birçok soruyu da barındırmaktadır. Bu nedenle bu kültürü bir fenomen olarak da değerlendirebiliriz. Buna rağmen, Kura-Aras kültürünü incelerken en büyük buluntu grubunu oluşturan seramikleri, bize kültürü anlamak açısından bilgiler sunmaktadır. Kültürün kendine has, karakteristik özellikler taşıyan seramikleri, hemen kendini ayırt ettiren yapım tekniği ve kap profilleri ile oldukça belirgin bir tipoloji sunmaktadır.
Ovçular Tepesi ve Duzdağ ise Nahçivan’da bulunan ancak iki farklı işleve sahip olan yerleşim yerleridir. Ovçular Tepesi bir Kura- Aras kamp yerleşimi iken, Duzdağ ise bir tuz madeni olması ile ekonomik ve hayvancılıkla ilgili işlevsel bir öneme de sahiptir. İki yerleşim yerinin seramiklerini incelediğimizde hem benzer hem de farklı özelliklere sahip seramiklerle karşılaşmaktayız. Bu farklılıklar, her iki yerleşim yerinin topoğrafik ve işlevsel özelliklerini de düşünürsek; kil, hamur içeriği, tipoloji ve yüzey işlemleri olarak ayrışmaktadır.
Referanslar
BAXŞELIYEV, V., MARRO C. & AŞUROV, S. (2010). Ovçular Tepesi (First Preliminary Report: the 2006-2008 Seasons). Baku-Elm,66.
BAXŞELIYEV, V., MARRO, C. & AŞUROV, S. (2011). Ovçular Tepesi (Second Preliminary Report: the 2009-2010 Seasons). Anatolia Antiqua XIX,66.
BELLİ, O. & SEVİN, V. (1999). Nahçıvan’da Arkeolojik Araştırmalar. Archaeological Survey in Nakhichevan. Arkeoloji ve Sanat Yayınları,ISBN: 9789756899409
GAİLHARD, N., BODE, M., BAKHSHALİYEV, V., HAUPTMANN, A. & MARRO, C. (2017). Archaeometallurgical investigations in Nakhchivan (Azerbaijan). What does the evidence from Late Chalcolithic Ovçular Tepesi tell us about the beginning of extractive metallurgy?. Journal of Field Archaeology 42/6, 20-50.
GÜLÇUR, S. & MARRO, C. (2012). The view from the north: comparative analysis of the Chalcolithic pottery assemblages from Norşuntepe and Ovçular Tepesi.VARİA ANATOLİCA XXVII,307-308.
HAMON, C. (2016). Salt mining from Duzdağı (Nakhchivan, Azerbaijan) in the 5th to 3rd millennium BC. Journal of field archaeology 41/4, 510-528.
HERRSCHER, E., POULMARC’H M., PALUMBİ, J., PAZ, G. S., ROVA, E., GOGOCHURİ, G., LONGFORD, G., JALABADZE, M., BİTADZE, L., VANİSHVİLİ, N., LE MORT, F., CHATAİGNER, C., BADALYAN R. & ANDRÉ, G (2021). Dietary practices, cultural and social identity in the Early Bronze Age southern Caucasus: The case of the Kura-Araxes culture.Paléorient.cilt 47.1,151-229.
IŞIKLI, M. (2005). Doğu Anadolu Erken Transkafkasya Kültürünün Karaz, Pulur ve Güzelova malzemesi Işığında Tekrar Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
IŞIKLI, M. (2011). Doğu Anadolu Erken Transkafkasya Kültürü Çok Bileşenli Gelişkin bir Kültürün Analizi. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul,41-42.
IŞIKLI, M. & ÖZTÜRK, G. (2019). Doğu Anadolu Kura–Aras Seramiği Üzerine. Seramik Araştırmaları Dergisi,18.
KİBAROĞLU, M. (2015). Archaeometric Investigations of Kura-Araxes Ware: A Review; Kura Aras Seramiğine Yönelik Arkeometrik Araştırmalar: Genel Bir Değerlendirme. Mehmet Işıklı, Birol Can (Ed.). ss.221-230. International Symposium on East Anatolia South Caucasus Cultures Proceedings I, Cambridge Scholars Publishing, Cambridge. ISBN: 1-4438-7810-3.
KİGURADZE, T. & SAGONA, A. G. (2003). On the Origins of the Kura-Araxes Cultural Complex. In Archaeology of the Borderlands: Investigations in Caucasia and Beyond, edited by A. T. Smith and K. Rubinson, 38-94.
LONGFORD, C. (2015). Plant Economy of the Kura-Araxes. A comparative analysis of agriculture in the Near East from the Chalcolithic to the Middle Bronze Age. Thesis submitted in fulfilment of the Degree of Doctor of Philosophy. Department of Archaeology. University of Sheffield, October,3.
MARRO, C. (2021). The functions of KuraAraxes ceramic containers in Caucasian early mining, MOM Éditions, Lyon, 79-100.
MARRO, C., BAKHSHALİYEV, V. & BERTHON, R. (2014). On the Genesis of the Kura Araxes Phenomenon : New Evidence from Nakhchıvan. Paleorient No: 40.2,141.
MARRO, C., BAKHSHALIYEV, V., SANZ, S. & ALIYEV, N. (2010). Archaeological Investigations on the Salt Mıne of Duzdağ (Nakhchıvan, Azerbaidjan). TÜBA -AR 13,230-233.
ÖKSE, T. (2002). Arkeolojik Çalışmalarda Seramik Değerlendirme Yöntemleri. Sanat Yayınları, İstanbul,Birinci Baskı,ISBN: 9786053963455
PALUMBİ, G. (2016). The Early Bronze Age of the Southern Caucasus. Gregory McMahon and Sharon R. Steadman (Ed.), Oxford Handbook Ancient Anatolia, Oxford University Press, Oxford, ISBN:0199336016
YALÇIN, Ü. Y., H. G. (2003). Zur Karaz Keramik von Tepecik.Mihriban Özbaşaran, Oğuz Tanındı, Ahmet Boratav (Ed.), Ostanatolien. Archaeological Essays in Honour of Homo amatus: Güven Arsebük İçin Armağan Yazılar, Ege Yayınları, İstanbul, ISBN: 9758070762
YAYLALI, S. (2008). Doğu Anadolu Erken Tunç Çağ Kültürü. Birol Can ve Mehmet Işıklı (Ed.). ss .567, Atatürk Üniversitesi 50. Kuruluş Yıldönümü Arkeoloji Bölümü Armağanı, Doğu’dan Yükselen Işık Arkeoloji Yazıları, Zero Prod. Ltd., İstanbul.ISBN 978 975 807 190 6
WİLKİNSON, T. (2015). Alternatif Ekonomiler: Yapısal-Sistematik Bakış Açısıyla Erken Transkafkasya Fenomeni. Mehmet Işıklı ve Birol Can (Ed.), Uluslararası Doğu Anadolu Güney Kafkasya Kültürleri Sempozyumu, Bildiriler I, Cambridge Scholars Publishing, Cambridge, ISBN: 1-4438-7810-3.
WİLKİNSON, T. (2014). The Early Transcaucasian Phenomenon in structural-systemic perspective: Cuisine, craft and economy. Paléorient 40.2, 203- 229.
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif Hakkı (c) 2023 Holistence Publications