Özet
Sanat tarihçilerinin Maniyerizm’den sonra ve Rokoko’dan önce gelen dönemi tanımlamak için kullandıkları bir terim olan Barok, tarihsel sürecine bakıldığında ilk olarak İtalya’da ortaya çıkmış ve sonrasında Fransa, İspanya
ve Hollanda gibi Avrupa şehirlerine sıçrayarak bu ülkelerde yaşayan pek çok sanatçıyı etkisi altına almıştır. Bu sanatçılardan biri de Hollandalı ressam Rembrandt Harmenszoon van Rijn olmuştur. Her ne kadar Rembrandt
denildiği zaman, akla ilk olarak sanatçının “Gece Devriyesi” gibi ikonik yapıtları gelse de sanatçının birçok resmini
Doğu dünyası üzerinden kurguladığı dikkat çekmektedir. Bu kontekste, XVII. yüzyılda Amsterdam’ın uluslararası ticaretin merkezi haline gelmesi ve böylelikle Doğu ülkelerinden birçok Şark ürününün Hollanda’ya ulaşması, pek çok çağdaşı ile beraber Rembrandt üzerinde de derin bir iz bırakmıştır. Kariyeri boyunca bu ögeleri, üzerinde en
çok çalıştığı portreler ve Kitâb-ı Mukaddes’te geçen olayları ele aldığı; yağlı boya, desen ve gravür çalışmalarında
titiz bir şekilde tasvir eden Rembrandt, böylece yapıtlarına mistik bir Doğu atmosferi kazandırmış ve resimlerinde
Doğu ile bağlantı kurarak farklı bir dünya kurgulamıştır. Sanatçının, Doğu dünyası ile kurmuş olduğu bu bağlantı
ise çağdaşları ve kendisinden sonra gelen bazı ressamların fantezist bakış açısıyla ele aldıkları tasvirlerden ziyade,
Doğu’nun orijinaline sadık kalma çabalarından dolayı farklılık göstermiştir. Bu makale kapsamında da sırasıyla
Barok dönem ile Hollanda Altın Çağı resim sanatının karakteristik özelliği hakkında bilgi verilmiş, araştırmanın
geri kalan kısımlarında ise Rembrandt’ın Doğu dünyasından esinlenerek yoğunlaştığı çalışmaları derlenerek irdelenmiştir. Böylece, dönem sanatına Rembrandt ve Doğu dünyası özelinde farklı bir pencere açılarak bakılmaya
çalışılmıştır.
Referanslar
BRINKMANN, B. vd. (Ed.). (2021). Rembrandt’s Orient, West Meets East in Dutch Art of Seventeenth Century, Germany: Prestel Publishing.
GERMANER, S. ve İNANKUR, Z. (1989). Oryantalizm ve Türkiye, İstanbul: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı, ISBN: 975-7522-00-7.
GERMANER, S. (1997). Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi. (Cilt 1.). Rona, Z. ve Beykan, M. (Editörler), Barok Üslup içinde (s. 194-195). İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, ISBN: 975-7438-52-9.
GRAHAM-DIXON, A. (Ed.). (2013). Sanat Atlası, (Çev: B. Kovulmaz vd.). İstanbul: Boyut Yayıncılık, ISBN: 978-975-23-0697-4.
GÜRÇAĞLAR, A. (2018). Hayali İstanbul Manzaraları, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, ISBN: 975-08-1023-6.
İPŞİROĞLU, M. ve İPŞİROĞLU, N. (2010). Oluşum Süreci İçinde Sanatın Tarihi, İstanbul: Hayalperest Yayınevi, ISBN: 978-605-88901-0-7.
MELICK, T. (Ed.). (2015). Tarih Boyunca Sanat, Dünya Sanat Tarihinde Üsluplar ve Akımlar, (Çev: D. Şendil ve S. Evren). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, ISBN: 978- 975-08-3172-0.
NORTH, M. (2014). Hollanda Altın Çağı’nda Sanat ve Ticaret, (Çev: T. U. Belge). İstanbul: İletişim Yayınları, ISBN: 978-975-05-1415-9.
ORMISTON, R. (2014). Rembrandt, 500 Görsel Eşliğinde Yaşamı ve Eserleri, (Çev. M. B. Albayrak). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, ISBN: 978-605- 332-092-0.
ÖNDİN, N. (2018). Barok Resim ve Heykel Sanatı, İstanbul: Hayalperest Yayınevi, ISBN: 978-605-9452- 18-2.
ÖZ, O. (2019). Oryantalizm ve Türk Resim Sanatı Üzerindeki Yansımaları, Yüksek Lisans Eser Metni, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.
RIEGL, A. (2019). Hollanda Resminde Grup Portreciliği, (Çev: F. T. Kazancı). İstanbul: Hayalperest Yayınevi, ISBN: 978-605-9452-46-5.
ROSENBERG, J. (1964). Rembrandt Life&Work, London: Phaidon Press.
SAID, E. (2017). Şarkiyatçılık, Batı’nın Şark Anlayışları, (Çev: B. Ülner). İstanbul: Metis Yayınları, ISBN: 978- 975-342-236-9.
ŞENTÜRK, L. V. (2012). Analitik Resim Çözümlemeleri, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, ISBN: 978-975-539-648-4.
TAPIÉ, V-L. (2011). Barok, (Çev: I. Ergüden). Ankara:Dost Kitabevi Yayınları, ISBN: 978-975-298-446-2.
WÖLFFLIN, H. (2015). Sanat Tarihinin Temel Kavramları, (Çev: A. Cemal). İstanbul: Hayalperest Yayınevi, ISBN: 978-605-66139-0-6.
URL-1. https://prolog.museum-barberini.de/en/5994/ rembrandt-s-orient, Erişim Tarihi: 09.07.2022.
URL-2. https://incil.info/kitap/sa1/17, Erişim Tarihi: 09.07.2022.
URL-3. https://incil.info/kitap/sa1/18, Erişim Tarihi: 09.07.2022.
URL-4. https://www.getty.edu/art/exhibitions/rembrandt_ india/inner.html, Erişim Tarihi: 10.07.2022.
URL-5. https://www.getty.edu/art/exhibitions/rembrandt_ india/inner.html, Erişim Tarihi: 10.07.2022.
URL-6. https://vernissage.tv/2021/03/12/rembrandtsorient- west-meets-east-in-dutch-art-of-the-17thcentury- highlights-1-3/ Erişim Tarihi: 24.07.2022
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif Hakkı (c) 2022 Holistence Publications