Supplementary Files
Anahtar Kelimeler
Türk Din Mûsikîsi
Form
İlâhî
İlâhîlere Benzer Formlar
Nasıl Atıf Yapılır
Özet
Türklerin 11. yüzyılda Anadolu’yu yurt edinmeleri ile birçok ozan, derviş ve mutasavvıf şair, manevi duyguları dile getirmek ve dini yaymaya çalışmak adına tasavvufî özellikleri hâiz millî şiirlerini sazlarıyla söylemiş, zamanla Türk din mûsikî formlarının şekillenmesinde rol oynayan ve tarihte birçoğu “ilâhî” olarak adlandırılan bu eserler, ilerleyen asırlarda bazı farklı özelliklerine göre tevhîd, münâcât, na’t, tevşîh, mersiye, savt, nefes, şuğul, temcîd ve tesbîh gibi isimler kazanmıştır. Günümüzde ilâhîlerle her bakımdan benzerlik gösteren bu isimlerin Türk din mûsikîsinin başlıca birer formu olarak değerlendirilmesi, ilâhî formunun tanımlandırılmasını oldukça zorlaştırmaktadır. Zira ilâhîler, tüm bu farklılıkları kendi bünyesinde toplayacak genel özellikleri hâizdir. Türk mûsikîsi literatüründe ise bu formların standart bir tanımlandırma ve tasniften uzak olduğu görülmektedir. Bu sebeple günümüzde birçok dinî mûsikî formu, ilâhî formu olarak nitelendirilebilmektedir. Bu durum, ilâhîlerin ne denli önemli ve genel mahiyette bir form olduğunu gösterse de eğitim sahasında, akademik çalışmalarda ve icrâ sahasında bir kavram ve tasnif karmaşasına yol açmaktadır.
Referanslar
AKDOĞU, O. (1996). Türk Müziği’nde Türler ve Biçimler. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
ATEŞ, E. (2015). Türk Din Mûsikîsi. İstanbul: Rağbet Yayınları.
BANARLI, N.S. (1983). Resimli Türk Edebiyâtı Târihi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
BOZÇALI, M. (2006). Alevi Bektaşi Nefeslerinde Dini Muhteva. İstanbul: Horasan Yayınları.
CAN, H. (1996). Dinî Türk Mûsikîsi Lügatı. Mûsikî Mecmuâsı 19, 56–57.
EZGİ, S. (1935). Nazarî ve Amelî Türk Mûsikîsi. İstanbul: Kâatçılık ve Matbaacılık Anonim Şirketi.
GÖLPINARLI, A. (1992). Alevî Bektâşî Nefesleri. İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
İLERİCİ, K. (1981). Bestecilik Bakımından Türk Müziği ve Armonisi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
KAHRAMAN, S.A. & DAĞLI, Y. (2003). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnâmesi: İstanbul. Yapı Kredi Yayınları.
KOCA, F. (2013). İslâm Tarihi ve Medeniyetinde Salâlar ve Salavâtlar (Anadolu Örneği) (Doktora Tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
KOPAR, S.V. (2020). Türk Din Mûsikîsi’nde Kullanılan Usûller. İstem 325–346.
KÖPRÜLÜ, M.F. (1980). Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul.
Notam (2017). 1A Takımı Bilgisayar Yazılım, İstanbul.
ÖZCAN, N. (2001). Türk Din Mûsikîsi Ders Notları. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi.
ÖZCAN, N. (1996). Cumhûr İlâhîsi. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi.
ÖZKAN, İ.H. (1998). Türk Mûsıkîsi Nazariyati ve Usûlleri Kudüm Velveleleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
ÖZTUNA, Y. (1990a). Büyük Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları,
ÖZTUNA, Y. (1990b). Büük Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi.
PALA, İ. (2013). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları.
SÂMİ, Ş. (2015). İlâhî. Kâmus-I Türkî.
SAY, A. (2001). Müziğin Kitabı. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
ŞENER, H.İ. & YILDIZ, A. (2011). Türk İslâm Edebiyatı. İstanbul: Rağbet Yayınları.
SÖNMEZ, İ. (2011). Kur’ân-ı Kerîm’deki Örnekler Çerçevesinde Arap Gramerindeki Sıfat-ı Müşebbeheler ve Mübalağalı İsm-i Failler (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
TIRAŞCI, M. (2018). Türk Din Mûsikîsi Terim ve Türlerinin Tasnifine Dair Farklı Bir Deneme. İnsan Ve Toplum Bilim. Araştırmaları Derg. 7, 204–217. https://doi.org/10.15869/itobiad.460942
TIRAŞCI, M., 2015. İlahiyat Fakülteleri İçin Dînî Mûsikî Ders Notları. İstanbul: Dört Mevsim Yayıncılık.
TURABİ, A.H. (2018). Mûsikî, in: Türk Din Mûsikîsi El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
TÜYSÜZ, F. (2017). Türk Din Mûsikîsi Formlarında İlâhî ve TRT Repertuarındaki İlâhîlerin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
UZUN, M. (2000). İlâhî. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi.
YALTIRIK, H. (2002). Trakya Bölgesinin Tasavvufî Halk Müziği - Notalarıyla Nefesler - Semahlar. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
YEKTA, R. (1986). Türk Mûsikîsi. İstanbul: Pan Yayıncılık.
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif Hakkı (c) 2021 Holistence Publications