Supplementary Files
Anahtar Kelimeler
Söylence
İnanış
Çömlek
Anadolu
Nasıl Atıf Yapılır
Özet
Bu araştırmanın amacı; Anadolu’nun Güneydoğu bölgesinde yer alan Diyarbakır, Mardin ve Doğu bölgesinde yer alan Bitlis illerinde söylence (efsane), gelenekler ile çömlekler arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bu amaçla, yukarıda sözü edilen illere farklı zaman dilimlerinde ziyaretlere gidilmiş, ilgili kişilerle görüşmeler yapılmıştır. Bu bağlamda halk arasında çömlekçiliğin geçmişinin Nuh peygambere dayandığı inancı tespit edilmiştir. Bu inanç doğrultusunda çömlek hanelerin gelenekler açısından itibarlı sayıldığı görülmüştür. Araştırmada yöre illerinde özellikle düğün, vefat ve dini bayramlarda çömleklerin, iyi dileklerde bulunma ve hayır amacıyla, geleneklerin içinde yer aldığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, çömlekler, gelenekler ve söylenceler arasında bir bağ olduğu anlaşılmıştır.
Referanslar
BEYSANOĞLU, Ş. (1992). Kültürümüzde Diyarbakır. Ankara: San Matbaası.
BİTLİS YILLIĞI (1967). Bitlis Valiliği Yayını, Bitlis.
DAŞDAĞ, E. (2000). Geleneksel Diyarbakır Çömlekçiliğinden Evrensel Seramiğe. 1. Uluslararası Türk Dünyası Kültür ve Sanat Sempozyumu, 07-09 Nisan 2000, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta, 115-118.
DAŞDAĞ, E. (2001). Diyarbakır Çömlekçiliği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi.
DAŞDAĞ, E. (2013a). The Traditional Mardin Pottery. Ceramics Technical, 37, 80-85.
DAŞDAĞ, E. (2013b). Diyarbakır Geleneksel El Sanatları. Cilt II. Ed: K. Haspolat, F.E. Daşdağ. “Toprak İşleri Bölümü”, Ankara: Diyarbakır Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Yayınları, 5, Korza Yayıncılık, 261-290.
DAŞDAĞ, E. (2018). Diyarbakır Geleneksel Çömlekçiliği ve Diyarbakır Atölyelerinin Son Örneği. Tasarım ve Koruma. Ed: Dağtekin E. E., Halifeoğlu F. M., Oğuz G. P., Özyılmaz H. İstanbul: Birsen Yayınevi, 195-206.
DEVELLİOĞLU, F. (2000). Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Kitabevi.
GÜNER, G. (1988). Anadolu’da Yaşamakta Olan İlkel Çömlekçilik. İstanbul: Ak Yayınları.
KÖKSAL, H. (1996). Türk Düğünlerinde "Saçı" Geleneği, Buna Bağlı Ritler Pratikler. Bilig Dergisi,1, 75-81.
ÖLMEZ, Ö. (2008). Türk Folklorunda Ölüm Üzerine Sosyolojik Bir Çalışma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi.
ÖRNEK, S. V. (1971). Anadolu Folklorunda Ölüm. Ankara Üniversitesi Dil Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
ROUX, J. P. (1999). Altay Türklerinde Ölüm. İstanbul: Kabalcı Yayınevi
ŞİŞMAN, B. Gelenek Görenek ve İnançlar (online) 9. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi. T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü. file:///C:/Users/ASUS/Downloads/CagdasKentinDugunAlgisiveDugunOrganizasyonSirketler_20190315161810135%20(1).pdf (Erişim Tarihi:18 Ocak 2021).
ÜNAL, S. (1996). Diyarbakır’da Unutulmaya Yüz Tutmuş Bir Sanat: Çömlekçilik, Arkitekt, 4, 94-97.
Canlı kaynaklar,
BALCI, C. (2020). 1956 doğumlu. Emekli bankacı, Mardin.
BALIKÇI, R., (2000). 1935 doğumlu. Çömlek Ustası, Şehitlik, Diyarbakır.
DENİZ, Z. (2019). 1950 doğumlu. Çömlek ustası. Kavakbaşı, Mutki, Bitlis.
DİNÇ, M. (2020). 1980 doğumlu. Kütüphane Müdürü. İstanbul Medeniyet Üniversitesi. İstanbul.
DİNÇ, Ş. (2020). 1950 doğumlu. Kavakbaşı, Mutki, Bitlis.
KAYNAKA, Ş. (2013). 1940 doğumlu. Çömlek Ustası, Mardin.
KORKUTATA, M. (2021). 1972 doğumlu. Kınalı Eller Kadın Derneği Başkanı, Diyarbakır.
KUBAT, N. (2020). 1948 doğumlu. Ev hanımı, Diyarbakır.
ÖZABAY, C. (2019). 1981 doğumlu. Çömlek ustasının oğlu. Kavakbaşı, Mutki, Bitlis.
ÖZABAY, S. (2019). 1990 doğumlu. Çömlek ustası. Kavakbaşı, Mutki, Bitlis.
TEKİN, A. (2000). 1945 doğumlu. Çömlek Ustası,. Mardin Kapı, Diyarbakır.
TOPALOĞLU, N. (2000). 1947 doğumlu. Çömlek Ustası Ahmet Topaloğlu’nun oğlu, Diyarbakır.
ÖZKAN, F. (2020). 1950 doğumlu. Memduh DİNÇ’in kayınpederi. Kayabaşı mah. Kavakbaşı. Mutki, Bitlis.
YILDIZ, K. P. (2020). 1951 doğumlu. Ev hanımı. Mardin.
İnternet Kaynakçası
https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/bitlis/kulturatlasi/evlenme-gelenekleri768531)
Görsel Kaynakçası
Resim1, Evren Daşdağ arşivi, 2000.
Resim 2 a.b., Evren Daşdağ arşivi, 2000..
Resim 3, https://www.iha.com.tr/bitlis-haberleri/ahlatta-kurumlar-arasi-voleybol-turnuvasi-sona-erdi-2301030/ (erişim tarihi: 24 Ocak 2021)
Resim 4, https://bilimdili.com/toplum/yasam/fotograflarda-mogolistan-saman-rituelleri/ (erişim tarihi: 24 Ocak 2021)
Resim 5, Evren Daşdağ arşivi, 2019.
Resim 6 a, Evren Daşdağ arşivi, 2019.
Resim 6 b, GÜNER, G., 1988. Anadolu’da Yaşamakta Olan İlkel Çömlekçilik, Ak Yayınları, 56, İstanbul.
Resim.7 a. b., Evren Daşdağ arşivi, 2000.
Resim 8, https://diyarbakirhafizasi.org/gelinle-damat-olmanin-kadim-hikayesi/ (erişim tarihi: 24 Ocak 2021)
Resim 9. http://mardinhaber.com.tr/haber-mardin-yoresi-evlenme-adetleri-7313.html (erişim tarihi: 24 Ocak 2021)
Resim 10, Evren Daşdağ arşivi, 2000.
Resim 11 a. b., Evren Daşdağ arşivi, 2019
Resim 12 a. b., Adil Tekin arşivi, 1930.
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif Hakkı (c) 2021 Holistence Publications