DILTHEY, HERMENEUTİK VE TOPLUM BİLİMLERİ

Özet

Pozitivizmin yöntem birliği düşüncesine karşı çıkarak bilimsel yöntemin bir ideal olarak görülmesine tepki gösteren tarih felsefesi görüşüyle anılan Dilthey, tarih bilgisini olanaklı kılan koşulların temelleriyle ve bu bağlamda tarihsel araştırmanın gerisinde yatan ilke ve dayanakları ortaya çıkararak sağlam bir tarih tasarımına ulaşmaya çalışmıştır. Dilthey’in tarih felsefesi anlayışı daha çok kültür çalışmaları ve felsefeyle ilgisinde tartışılmaktadır. Fakat toplum/insan bilimlerinin yöntemsel tartışmalarında da Dilthey’in ileri sürdüğü tarihsel metodun ve anlama kavramının merkezi bir önemi bulunmaktadır. Nitekim tarih ve sosyoloji arasındaki işbirliğinin sağlanmasındaki en büyük katkılardan biri Dilthey'den gelmiştir. Söz konusu bu çalışmada da büyük ölçüde, Dilthey’in tarih felsefesi, özellikle de tin bilimlerinin temeli olarak gördüğü tarihsel metodu, epistemolojisi ve kullandığı bazı terimlerle birlikte ele alınmaktadır. Öncelikle Dilthey’in düşüncelerini temellendirdiği epistemolojik bağlam ile önerdiği doğa bilimleri/ tin bilimleri ayrımı üzerinde durulmaktadır. Dilthey’in anlama metodu ile ilgili bazı tespitler doğrultusunda Dilthey’in dil, eleştirel anlama ve hermeneutik konusundaki düşünceleri de tartışma konusu yapılmaktadır. Bu çerçevede özellikle de objektivite (nesnellik) sorunu üzerinde durulmakta ve son olarak da Dilthey’in tarih felsefesi üzerine genel bir değerlendirme yapılmaktadır.