FUNDAMENTAL RIGHTS IN THE EUROPEAN UNION: ASSESSMENT ON THE ECJ CASE LAW

Özet

Avrupa Birliği (AB) 1951 yılından itibaren hem ekonomik hem de siyasi bütünleşme hedefiyle hareket etmiş uluslar üstü (supranasyonel) bir örgüttür. Örgüte yeni üyelerin katılmasıyla birlikte iş birliği alanlarını geliştirmiştir. Bu alanlardan biri de insan hakları konusudur. Başlangıçta AB’nin insan haklarına yönelik bağlayıcı ve temel bir belgesi olmasa da zamanla insan hakları konusu AB’nin temel dayanağı haline gelmiştir. Bu durumda AB Adalet Divanı (ABAD) içtihatlarının etkisi büyüktür. AB’nin işleyişinin üye ülkelerde uygulanabilirliğini denetleyen bir kurum olan ABAD, ön karar prosedürü yoluyla kendisine taşınan temel haklara ilişkin sorunlara başlangıçta daha temkinli yaklaşmıştır. Üye ülkelerin temel haklara ilişkin hassasiyetleri ve AB’nin bu konuda bir düzenlemeye sahip olmaması AB’de temel haklar sorununu gündeme taşımıştır. Özellikle üye ülkelerin ve bireylerin Adalet bu konuda taşıdığı davalar ve Adalet Divanı’nın bu yöndeki tutumu AB’de temel hakların gelişimini şekillendirmiştir. Başlangıçta Adalet Divanı temel haklara ilişkin davalarda tereddütlü davransa da ilerleyen içtihatlarla birlikte temel hakları AB’nin temel dayanağı haline getirmiştir.
Bu çalışmada, AB’nin ABAD içtihatları ışığında temel haklara ilişkin tutumu ve içtihatların AB’de insan haklarının gelişimine etkisi değerlendirilecektir. Bu kapsamda, üye ülkelerden Adalet Divanı’na taşınan temel bazı davalar baz alınacaktır.