Afet yönetim sürecinde konumsal açık veri kaynaklarına dayalı haritalamanın önemi: 2023 Kahramanmaraş merkezli deprem örneği
Özet Görüntüleme: 22
/ 
PDF İndirme: 15
DOI:
https://doi.org/10.26809/joa.2503Anahtar Kelimeler:
Afet Yönetim Süreci- Deprem- Açık Veri- Konumsal Açık veri- 2023 Kahramanmaraş Merkezli DepremÖzet
Afet yönetim sürecinde zamanla yarışıldığı için konuma bağlı doğru ve yeterli veri kaynaklarına erişmek ve bu veriyi haritalamak kritik bir öneme sahiptir. Bu süreçte hızlı bir şekilde veriye erişmeyi sağlayan, karar verme süreçlerine destek olan “konumsal açık veri kaynakları”, çevrimiçi, herkesin erişimine açık, bilgisayar programları tarafından okunabilen, işlenebilen, kullanılabilen ve haritalaştırılabilen veriler olarak fark yaratırken, dünyada konumsal açık veri kaynaklarına dayalı haritaların afet yönetim sürecindeki afet öncesi, anı ve sonrasına yönelik karar vermede sıklıkla kullanıldığı görülmektedir. Türkiye’de ise buna ilişkin çalışmalar son yüzyılda yaşanan en büyük afetlerden biri olarak kayda geçen 2023 Kahramanmaraş merkezli depremi ile gündeme gelmiş, dijitalleşmenin getirdiği teknolojiden faydalanarak konumsal verilerden oluşturulan haritalamaya dayalı karar almanın önemini ön plana çıkarmıştır. Bu çalışmada, afet yönetim sürecindeki konumsal açık veriye dayalı haritalamanın önemi vurgulanırken, afet öncesi, anı ve sonrası için konumsal açık veriler kullanılarak oluşturulan haritalamanın afet yönetiminde karar verme sürecine nasıl katkı sağlayacağı sorgulanmaktadır. Bu kapsamda, 2023 Kahramanmaraş merkezli depreminin müdahale ve iyileştirme sürecinde kullanılan konumsal açık veri kaynaklarından oluşturulan haritaların, afet yönetim süreci için nasıl bir deneyim sunduğu tartışılarak, bu deneyimden yola çıkarak bundan sonraki olası afetlere ilişkin önerilerde bulunulmaktadır.
İndirmeler
Referanslar
AFAD. (2018). Afet Risk Azaltma Sistemi (ARAS). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı https://www.afad.gov.tr/afet-risk-azaltma-sistemi-aras Erişim tarihi: Haziran 2024
AFAD. (2023). 06 Şubat 2023 Kahramanmaraş (Pazarcık ve Elbistan) Depremleri Saha Çalışmaları Ön Değerlendirme Raporu. Deprem Dairesi Başkanlığı. https://deprem.afad.gov.tr/assets/pdf/Arazi_Onrapor_28022023_surum1_revize.pdf Erişim tarihi: Haziran 2024
AĞRALİ, Ö. (2022). Twitter Data Analysis: Izmir Earthquake Case. Journal of Emerging Computer Technologies.
Aİ, F., COMFORT, L. K., DONG, Y. & ZNATİ, T.(2016). A dynamic decision support system based on geographical information and mobile social networks: A model for tsunami risk mitigation in Padang, Indonesia, Safety Science.
ALAMOURI, A., HASSAN, M. & GERKE, M. (2021). Development of a methodology for real-time retrieving and viewing of spatial data in emergency scenarios. Applied Geomatics.
ALKIŞ, A., ALKIŞ, Z., BATUK, F. G., BAYRAM, B., HELVACI, C., ERASLAN, C., EMEM, O. & DEMİR, N. (2002). Afet Acil Yönetim Bilgi Sistemi (AFAYBİS), Başbakanlık İstanbul Pilot Projesi.
AYAN, B., CAN, M. & GÜRSOY, U. T. (2019). Sosyal Medya Madenciliği ile Firmaların Twitter Verilerinin İncelenmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi Uİİİ D-IJEAS, 2019, ISSN 1307-9832.
BALAMİR, M. (2011). Türkiye’nin Deprem Yanlışları, https://www.yeniyaklasimlar.org/?d=1649 Erişim: Temmuz.2024
CHUNG, K. & PARK, R. C. (2016). P2P cloud network services for IoT based disaster situations information. Peer-to-Peer Networking and Applications.
ÇOBANER, A. A. (2019). Doğal Afetlerde Twitter Kullanımı: Mersin’de 2016 Yılı Sel Felaketi Örneği. MER-AK Akademik Araştırmalar Sosyal Bilimler Kitap-1, 41-67. Mersin: Mer-Ak Mersin Akademi Yayınları.
DEMİRHAN, T. & HACIOĞLU, İ. (2024). 6 Şubat 2023 Türkiye’deki Deprem Fırtınasının X (Twitter) Özelinde Tanımlayıcı Analizlerinin Yapılması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.
DOAN, S., HO VO, B. & COLLIER, N. (2011). An analysis of Twitter messages in the 2011 Tohoku Earthquake, International Conference on Electronic Healtcare.
ERGİNLİ, E. (2023). Afet Riskinin Azaltılması için Verinin Kullanımı ve Paylaşımı Üzerine Bir Değerlendirme, TESEV Yayınları.
ETEMAN, G. S. (2014). NodeXL ile Sosyal Ağ Analizi: #akademikzam Örneği. 15. Uluslararası Ekonometri, Yöneylem Araştırmaları ve İstatistik Sempozyumu Bildiriler Kitabı.
FİDAN, G. (2024). Afet Riskinin Azaltılması için Veriye Dayalı Stratejik Planlama-Etkinlik Bilgi Notu
TESEV Değerlendirme Notları 2024/5. https://www.tesev.org.tr/tr/research/afet-riskinin-azaltilmasiicin-veriye-dayali-stratejik-planlama-etkinlik-bilgi-notu/ Erişim: Temmuz.2024
FREW, J., CARVER, L., FISCHER, C., GOODCHILD, M., LARSGAARD, M. L., SMITH, T. & ZHENG, Q. (1995). The Alexandria Rapid Prototype: Building a digital library for spatial information. 1995 ESRI User Conference Proceedings içinde. Redlands, CA: Environmental Systems Research Institute.
GILL, A. Q., PHENNEL, N., LANE, D. & PHUNG, V. L. (2016). IoT-enabled emergency information supply chain architecture for elderly people: The Australian context. Information Systems.
GRADE. (2023). Global Rapid Post-Disaster Damage Estimation (GRADE) Report: February 6, 2023 Kahramanmaraş Earthquakes- Türkiye Report (English). Washington, D.C.: World Bank Group.
GRIFFITH, D. A., BOEHMKE, B., BRADLEY, R. V., HAZEN, B. T. VE JOHNSON, A. W. (2017). Embedded analytics: improving decision support for humanitarian logistics operations, Annals of Operations Research.
KARATAŞ, İ., IŞIK, A.İ. & YÜKSEL, M.E. (2015). Afet Yönetimi ve Karar Destek Mekanizması Yazılımı, International Burdur Earthquake & Environment Symposium (IBEES2015), 7-9 May, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur-Türkiye.
KİRMAN, F. (2023). Deprem Sonrası Travmatik Stres Tepkileri ve Sosyal Medyada Yansımaları. ANTAKIYAT Journal of Social and Theological Studies.
LANDWEHR, P. M., WEİ, W., KOWALCHUCK, M. & CARLEY, K. M. (2016). Using tweets to support disaster planning, warning and response, Safety Science.
LARSON, R.R. (1996). Geographic Information Retrieval and Spatial Browsing. L. C. Smith, M. Gluck (Ed), Geographic Information systems and Libraries: Patrons, Maps, and Spatial Information, Urbana-Champaign: GSLIS, University of Illinois at Urbana Champaign.
LELE, Q. VE LIHUA, K. (2016). Technical Framework Design of Safety Production Information Management Platform for Chemical Industrial Parks Based on Cloud Computing and the Internet of Things, International Journal of Grid and Distributed Computing.
LENKA, R. K. (2016). Comparative analysis of SpatialHadoop and GeoSpark for geospatial big data analytics. 2nd International Conference on Contemporary Computing and Informatics (IC3I). Greater Noida, India: IEEE.
LETTIERI, E., MASELLA, C. & RADAELLI, G. (2009). Disaster management: findings from a systematic review, Disaster Prevention and Management: An International Journal.
LINARDI, S. (2016). Peer coordination and communication following disaster warnings: An experimental framework, Safety Science, 90 (Supplement C).
LOUKİLİ, Y. (2020). Analysis and exploitation of Geospatial Big Data: State of art. 2020 IEEE 14th InternaConference on Application of Information and Communication Technologies (AICT).
LV, Z., LI, X. & CHOO, K.-K. R. (2017), E-government multimedia big data platform for disaster management, Multimedia Tools and Applications.
MA, Y. & ZHANG, H. (2017), Enhancing Knowledge Management and Decision-Making Capability of China’s Emergency Operations Center Using Big Data, Intelligent Automation & Soft Computing.
MCCOY, M. D. (2017). Geospatial Big Data and archaeology: Prospects and problems too great to ignore. Journal of Archaeological Science.
MENDOZA, M., POBLETE, B. & VALDERRAMA, I. (2019). Nowcasting earthquake damages with Twitter. EPJ Data Sci.
NEBERT, D.D. (2004). The SDI cookbook: developing spatial data infrastructures v.2.0. Global Spatial Data Infrastructure Association, Technical Working Group.
NEPPALLI, V. K., CARAGEA, C., SQUICCIARINI, A., TAPIA, A. & STEHLE, S. (2017). Sentiment analysis during Hurricane Sandy in emergency response, International Journal of Disaster Risk Reduction, 21(Supplement C).
NURLU, M. (2009). Türkiye Afet Bilgi ve İletişim Sistemi (TABIS), Bakanlıklar Arası Harita İşlerini Koordinasyon ve Planlama Kurulu (BHİKPK) I. Sempozyumu.
ONORATI, T. & DÍAZ, P. (2016). Giving meaning to tweets in emergency situations: a semantic approach for filtering and visualizing social data, SpringerPlus.
ÖZÇELİK, A. E., ÇORBACI, Ö. L., YÜKSEK, T. & KURDOĞLU, O. (2023). Korunan Alanların Deprem Sonrası Risk Yönetimi Sürecinde Kullanılabilirliğinin Değerlendirilmesi: Kahramanmaraş Merkezli Deprem Bölgesi Örneği. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi.
PAPADOPOULOS, T., GUNASEKARAN, A., DUBEY, R., ALTAY, N., CHİLDE, S. J. & FOSSO-WAMBA, S. (2017). The role of Big Data in explaining disaster resilience in supply chains for sustainability, Journal of Cleaner Production.
PEÑA-MORA, F., AZİZ, Z. U. H., CHEN, A., PLANS, A. & FOLTZ, S. (2008). Building assessment during disaster response and recovery, Proceedings of the Institution of Civil Engineers.
PreventionWeb. (2015). Disaster risk reduction & disaster risk management. UNDRR Global Assessment Report 2015.
Qİ, H. & ALTİNAKAR M.S. (2011). A GIS-based decision support system for integrated flood management under uncertainty with two dimensional numerical simulations, Environmental Modelling & Software.
RAY, N. K. & TURUK, A. K. (2017). A framework for post-disaster communication using wireless ad hoc networks, Integration, the VLSI Journal, 58(Supplement C).
UBALDİ, B. (2013). Open Government Data: Towards Empirical Analysis of Open Government Data Initiatives. OECD Working Papers on Public Governance, No. 22, OECD Publishing.
UCLG MEWA. (2018). Sendai Afet Risk Azaltma Çerçevesi (2015-2030).
UNDRR. (2015). Sendai framework for disaster risk reduction 2015 – 2030. United Nations Office for Disaster Risk Reduction.
UNDRR. (2016). Poverty & death: Disaster mortality 1996-2015. United Nations Office for Disaster Risk Reduction.
ÜNAL, C. & SEZER, C. (2023). Tweetler: Türkiye’deki Deprem Felaketine Yönelik Bir İçerik Analizi. 2023 Kahramanmaraş Depremlerinin Ardından Sağlık Bakanlığına Yöneltilen, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi.
ÜNVER, Ö. (2023). Olası Bir İstanbul Depremine Hazırlanırken: Açık Veri Kaynaklarına Dayalı Haritalamanın Önemi, İPA İstanbul Dergisi, 2023/009.
WANG, W., HU, C., CHEN, N., XIAO, C., WANG, C. & CHEN, Z. (2015). Spatio-temporal enabled urban decision-making process modeling and visualization under the cyber-physical environment, Science China Information Sciences.
YANG, L., YANG, S. H. & PLOTNICK, L. (2013). How the internet of things technology enhances emergency response operations, Technological Forecasting and Social Change.
YAO, Y., LIU, X., LI, X., ZHANG, J., LIANG, Z., MAI, K. & ZHANG, Y. (2017). Mapping fine-scale population distributions at the building level by integrating multisource geospatial big data, International Journal of Geographical Information Science.
YEUM, C. M., DYKE, S. J. & RAMIREZ, J. (2018). Visual data classification in post-event building reconnaissance, Engineering Structures.
YİĞİTER, N, D. (2008). Planlamada Afet Bilgi Sistemi ve Yönetiminin Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Modellenmesi: Adana Örneği, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
YIN, J., DONG, J., HAMM, N., LI, Z. & WANG, J. (2021). Integrating remote sensing and geospatial big data for urban land use mapping: A review. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation.
ZHENG, Z., SHI, H. Z., ZHOU, Y. C., LU, X. Z. & LIN, J. R. (2022). Earthquake Impact Analysis Based on Text Mining and Social Media Analytics.
ZHOU, S. & ZHAI, G. (2023). A Multi-Hazard Risk Assessment Framework for Urban Disaster Prevention Planning: A Case Study of Xiamen, China. In Land.
URL-1: Open Data Handbook, “What is Open Data?”, https://opendatahandbook.org/guide/en/what-is-open-data/ Erişim: Haziran 2024
URL-2: http://index.okfn.org/place.html Erişim: Haziran. 2024
URL-3:https://tatd.org.tr/afet/afet-yazi-dizisi/2020de-turkiye-ve-dunyada-en-sik-gorulen-dogal-afetler/ Erişim: Haziran 2024
URL-4: Nisan 2024 yılında yayınlanan 2023 yılı afetleriraporu https://www.emdat.be/publications/ Erişim: Haziran 2024
URL-5:https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/turkiyede-son-yuzyilda-gerceklesen-buyuk-depremler Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-6: Birleşmiş Milletler, “Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015–2030” https://www.undrr.org/publication/sendai-framework-disaster-risk-reduction-2015-2030 Erişim tarihi: Mayıs 2024
URL-7: https://sendaimonitor.undrr.org/ Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-8: https://www.desinventar.net/ Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-9: https://blog.esri.com.tr/acil-durum-risk-ve-afet-yonetiminde-esri-cozumleri/ Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-10: On İkinci Kalkınma Planı, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/%20uploads/2023/12/On-Ikinci-Kalkinma-%20Plani_2024-2028_11122023.pdf Erişim tarihi: Nisan 2024
URL-11: http://afetharita.com Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-12: https://www.aa.com.tr/tr/asrin-felaketi/kizilaydan-deprem-bolgesinde-en-yakin-hizmet-noktasi-nerede-uygulamasi/2825305 Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-13:https://wiki.openstreetmap.org/wiki/Tr:2023_Turkey_Earthquakes Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-14: https://openaerialmap.org/ Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-15: http://www.geopilot.xyz/ Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-16: https://www.linkedin.com/feed/update/urn:li:activity:7043548351782338560/?updateEntityUrn=urn%3Ali%3Afs_feedUpdate%3A%28V2%2Curn%3Ali%3Aactivity%3A7043548351782338560%29 Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-17:https://www.directrelief.org/2023/02/mobility-data-shows-movement-away-from-some-urban-areas-after-deadly-earthquake/ Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-18: itub.maps.arcgis.com/apps/dashboards/1bbee5d44fc14f2a86d5e43657127a83 Erişim tarihi: Mayıs 2024
URL-19:http://documents.worldbank.org/b62f08009b2302bd4074030fb Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-20: Kahramanmaraş İl Afet Risk AzaltmaPlanı-2020. İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü, Kahramanmaraş. https://kahramanmaras.afad.gov.tr/kurumlar/kahramanmaras.afad/e-kutuphane/IL-PLANLARI/KAHRAMANMARAS%CC%A7-IL-AFET-RISK-AZALTMA-PLANI2022.pdf Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-21: İRAP Kılavuz. (2021). İl afet risk azaltmaplanı hazırlama kılavuzu. Afet ve Acil Durum YönetimiBaşkanlığı (AFAD), Ankara. https://irap.afad. Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-22: https://yercizenler.org/en/home/ Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-23: https://thinkhazard.org/en/ Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-24: TAMP 2014 Raporu: https://www.afad.gov.tr/turkiye-afet-mudahale-plani Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-25: Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi(TUCBS) Coğrafi Veri Talep Platformu: https://tucbsveritalep.csb.gov.tr/ Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-26: Afet Yönetim ve Karar Destek Sistemi (AYDES): www.kitlekaynak.afad.gov.tr Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-27: Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Ulusal Coğrafi Bilgi Platformu: https://www.atlas.gov.tr/ Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-28: Türkiye Deprem Temalı Açık veri kaynakları Haritası: https://kumu.io/HasanBasri/acik-veri-ve-afet-calisma-grubu Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-29: https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu Erişim tarihi: Haziran 2024
URL-30: https://mpgm.csb.gov.tr/mekansal-planlar-yapim-yonetmeliginde-degisiklik-yapilmasina-dair-yonetmelik-07.06.2024-tarih-ve-32569-sayili-resmi-gazetede-yayimlandi-duyuru-450921 Erişim tarihi: Haziran 2024
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Holistence Publications
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Yazarlar, makale Journal of Awareness’de yayınlanmak üzere kabul edildiğinde.makalenin içeriğindeki tüm telif haklarını, Rating Academy Ar-Ge Yazılım Yayıncılık Eğitim Danışmanlık ve Organizasyon Ticaret Ltd. Şti’ne devrederler. Yazarlar, patent hakları gibi telif hakkı dışındaki tüm mülkiyet haklarını saklı tutar.
Bu makalede yazar olarak listelenen herkes çalışmaya önemli, doğrudan, entelektüel katkılar yapmış olmalı ve bunun için kamu sorumluluğu almalıdır.
Bu makale daha once yayınlanmamış ve başka dergilerde yayınlanmak üzere gönderilmemiştir.
