TÜRK DİLİNDE VE ATASÖZLERİNDE GÜZELLİK ALGILANIŞI

Özet

Her dilde belli bir kelime dağarcığı vardır. Her dilde belli kelimelerin ve kavramların rolü,
diğerlerinden daha farklıdır. İnsan sadece yaşadığı kültür bakış acışından dildışı olanlara isimleri
koyar. Bir olgu, ya da tavır diğerlerinden daha büyük önem taşırsa daha ayrıntılı bir şekilde
adlandırılır. Bu şekilde yakın anlamlı, en küçük ayrıntıyı vurgulayan, farklılıkları işaretleyen kelimeler
ortaya çıkar. Bu kelimelerin ise hem günlük konuşmalarda hem edebiyatta kullanılışı, getirilen
çağrışımları bir kültürde büyük önem taşımaktadır. Ancak bazı kavramlar sadece bir topluluğa bir
kültüre ait değil, onlar dünya çapında bütün insanlara aittir. Yine de evrensel olsa da her kavramın
farklı dilde farklı algılanışı olabilir.
Bu çalışmada Türk dilinde ve atasözlerinde güzellik kavramının algılanışını nasıl olduğu
açıklanmaya çalışılacaktır.
Her kişi için güzellik farklı olabilir. İlk olarak fizikî ve manevi güzellikten bahsedilebilir.
İkincisi, her dönemin farklı zevkleri vardır. Bu çalışmada moda ve geçici, zamanla değişen güzellik
incelenmez. (Bu farklı dönemde yazılmış edebiyat eserlerini araştırırken gösterilebilir.) Bu çalışmada
güzel kelimesinin sözlük tanımından hareketle, hangi birleşik kelimelerde yer aldığını, hangi
kalıplaşmış ifadelerin bir parçası olduğu, sosyo-kültürel bakış açısından nasıl yorumlandığına
bakılacaktır. Bir dilde ve kültürde en eski edebî ürün olan, bir dilde konuşulan, toplumun değer
sistemini gösteren dünya görüşlerini kapsayan atasözlerinin anlamını incelenirken Türk dilinde ve
kültüründe güzelliğin algılanışını ortaya koyacaktır. Ayrıca bir kültürde güzelliğin belli bir işareti ve
tipi vardır. Güzel olanlar ile de belli inanışlar ve yorumlar vardır.
Türkçe sözlüklerinde güzel kelimesinin birkaç anlamı vardır. Aynı zamanda güzel kelimesi
birkaç deyim ve atasözü oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı bu kelimenin kullanıldığı bağlamından
güzel ve güzellik kavramının algılanışlarını orataya koymaktır.