BALKANLAR’DA TÜRK DİLİNİN YAŞATILMASINDA “PRİLOZİ” VE “BEHAR” DERGİLERİNİN ÖNEMİ

Özet

1950 yılında Saraybosna’da Orijentalni İNSTİTUT (Şarkiyat Enstitüsü) dahilinde çalışmakta
olan ünlü Bosna Türkologları Branislav Djurdjev, Nedim Filipovic, Hamid Hadzibegic, Muhamed
Mujic ,Hazim Sabanovic'in, Besim Korkut gibileri kendi programları çerçevesinde Prilozi za
Orijentalnu Filologiju adlı bilimsel nitelikli dergiyi çıkarmaya başladılar. 1950 yılında ilk sayısı
yayımlanan Prilozi dergisinin birinci sayısı ile yedinci sayısı arasındaki sayıların adı Prilozi za
Orijentalnu Filologiju i Istoriju Jugoslovenskih Naroda pod Turskom Vladavinom olarak
görülmektedir. Sekizinci sayısından itibaren günümüze kadar yayımlanan sayılar Prilozi za
Orijentalnu Filologiju adıyla yayımlanmaya devam etmiştir. Önceleri yılda bir cilt olarak yayımlanan
bu yıllık dergi, daha sonra düzensiz çıkmaya başlamış ve zaman zaman iki yılda bir
yayımlanabilmiştir. Dünya çapında olan bilimsel çalışmalarda dergiye yapılan atıfların büyük bir
kısmı POF kısaltması olarak görülmektedir. Prilozi za Orijentalnu Filologiju, Orijentalni Institut u
Sarajevu adlı Şarkiyat Enstitüsü'nün kuruluş gayesine uygun olarak özellikle üç alanda faaliyet
göstermektedir. Öncelikle Arapça, Türkçe ve Farsça ile ilgili alanlarda uzmanlaşmış yeni bilimsel ve
uzman kadrolardan teşekkül eden bilimsel bir faaliyet olduğu ve söz konusu dillerde yazılmış olan
Boşnak kültür mirasını ortaya bilimsel olarak çıkaran Filoloji Bölümü'ndeki ekibin dergideki muhtelif
makaleleri bu tür konularda Osmanlı dönemine edebiyatsahalarına özel bir katkı sağlama
çabasındadır. Bu tür yazılar her zaman dergideki birinci bölüm olan "Filoloji" bölümünün "Dil" ve
"Edebiyat" başlıkları altında neşredilmektedir. İkinci olarak Osmanlı dönemi Bosna-Hersek ve
dönemin Yugoslavya'sına ait bölgelerin tarihi, doktrinleri, dinî ve kültürel realitesini ele alıp
işlemektedir. Bu alanda özellikle Bosna-Hersek'in Osmanlı dönemi sosyal, siyasî, ekonomik ve kültürel
tarihi çalışılmakta, sanat tarihine ait miras zenginlikleri araştırılmakta, Osmanlı dönemi diplomatiğe
yer verilmekte ve tüm bu konular hakkında gereken el yazma ve arşiv belgeleri ve dokümanları
bilimsel olarak Tarih Bölümü tarafından hazırlanmaktadır. Bu tür yazılar her zaman dergideki ikinci
bölüm olan "Tarih ve Diplomatik"bölümünde neşredilmektedir.