Bireylerin afet hazırlık inançlarının, demografik veriler, umutsuzluk ve kadercilik eğilimleri bağlamında incelenmesi
Özet Görüntüleme: 300
/ 
PDF İndirme: 193
DOI:
https://doi.org/10.26809/joa.2155Anahtar Kelimeler:
Afet Hazırlık İnancı- Umutsuzluk- Kadercilik EğilimÖzet
Bu çalışma bireylerin afet hazırlık inançlarının, demografik veriler, umutsuzluk ve kadercilik eğilimleri bağlamında incelenmesi amacıyla yürütülmüştür.
Çalışma tanımlayıcı ve ilişki arayıcı desende yürütülmüştür. Çalışmaya 18 yaş ve üzerinde olan ve online platformlarda anket uygulamayı kabul eden 563 birey katılmıştır. Veri toplama aracı olarak, Sosyodemografik Bilgi Anketi, Genel Afet Hazırlık İnanç Ölçeği, Beck Umutsuzluk Ölçeği ve Kadercilik Eğilimi Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 25.0 paket programı kullanılmış ve anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak belirlenmiştir. Veriler bağımsız gruplar için t testi, ANOVA (Post hoc, Bonferroni, Tukey ve LSD testi), Pearson korelasyon analizi, basit doğrusal, hiyerarşik regresyon analizi ile test edilmiştir.
Katılımcıların yaş ortalaması 25.94±10.19’dur. Katılımcıların, afet hazırlık inancı 77.13±22.74, umutsuzluk ölçeği 8.84±3.79, kadercilik eğilimi ölçeği 66.23±13.91 olarak saptanmıştır. Çalışmada afet hazırlık inanç düzeyini bireylerin aile yapısı etkilemektedir. Umutsuzluk düzeyini aile yapısı, yaşadıkları yer, deprem bölgesinde yaşama durumu, afetlere hazırlıklı olduğunu düşünme durumu, afetler ve yönetimi hakkında eğitim alma durumu etkilemektedir. Kadercilik eğilimi düzeyini ise cinsiyet, eğitim düzeyi, medeni durumu ve afetler ve yönetimi hakkında eğitim alma durumu etkilemektedir. Afet hazırlık inancı ile umutsuzluk ve kadercilik eğilimleri arasında zayıf pozitif yönlü ilişki saptanmıştır. Bireylerin afet hazırlık inancını umutsuzluk ve kadercilik eğiliminin % 14.5 oranında açıkladığı bulunmuştur.
Çalışmada bireylerin orta düzey afet hazırlık inancı, düşük umutsuzluk ve orta düzey kadercilik eğilimi sergiledikleri bulunmuştur. Bireylerin afet hazırlık inancını etkileyen faktörler arasında umutsuzluk ve kadercilik eğilimi bulunmaktadır. Sonuçlar doğrultusunda, bireyleri afet hazırlık inancını artırmada, bireysel özellikler, umutsuzluk ve kadercilik eğiliminin etkisi göz önünde bulundurularak, toplumun geneli ve politika yapıcılara büyük görevler düşmektedir.
İndirmeler
Referanslar
ADAMS R. M, KARLIN B, EISENMAN D. P, BLAKLEY J. & GLIK D. (2017). Who Participates İn The Great Shakeout? Why Audience Segmentation İs The Future Of Disaster Preparedness Campaigns. Int J Environ Res Public Health, 14, 1407.
AKPINAR, N. B., & CERAN, M. (2020). Afetlerle İlgili Güncel Yaklaşımlar ve Afet Hemşiresinin Rol ve Sorumlulukları. Paramedik ve Acil Sağlık Hizmetleri Dergisi, 1(1), 28-40.
AKSA, F. I., UTAYA, S., BACHRI, S., & HANDOYO, B. (2020). The Role Of Knowledge And Fatalism İn College Students Related To The Earthquake-Risk Perception. Jàmbá: Journal of Disaster Risk Studies, 12(1), 1-6.
ALDRİCH, D. P. & MEYER, M. A. (2015). Social Capital And Community Resilience. American Behavioral Scientist, 59(2), 254-269.
ALKAN, A. D. & KURNAZ, S. (2022). Üniversite Öğrencilerinin Akademik Umutsuzluk ve Kadercilik Eğilimi Düzeylerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi, (13) , 45-54.
AMINIZADEH, M., POURVAKHSHOORI, N., BEYRAMIJAM, M., MAJİDİ, N., & RABORİ, M. A. S. (2019). Comparing The Effects Of Two Different Educational Methods On Clinical Skills Of Emergency İntermediate Technician: A Quasi-Experimental Research. Journal of Education and Health Promotion, 8.
ARDALAN, A., KHANKEH, H., MEHRABI TAVAN, A., NEJATİ, A., MASOUMI, G., & HAJEBİ, A. (2017). Health İn Emergencies And Disasters. Theran: Mehravash.
AZİMLİ ÇİLİNGİR, G., & ÖRÇEN GÜLER, İ. (2020). Afet Politikalarında Risk Unsuru Ve Afet Mevzuatında Risk Yönetimi. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3(1), 152–165. doi:10.33712/mana.687889.
BAIL, R. D. F., KOVALESKI, J. L., DA SILVA, V. L., PAGANI, R. N., & CHIROLİ, D. M. D. G. (2021). Internet Of Things İn Disaster Management: Technologies And Uses. Environmental Hazards, 20(5), 493-513.
BAYTIYEH, H., & NAJA, M. (2016). The Effects Of Fatalism And Denial On Earthquake Preparedness Levels. Disaster Prevention and Management, 25(2), 154-167.
BAZYAR, J., ALIMORADİ, S., SEYDİ, M., POURVAKHSHOORİ, N., & SADEGHIFAR, J. (2021). Coronavirus Disease-2019 Risk Management Using Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats Analysis Approach İn The Health System: A Qualitative Multimethod Study. Journal Of Education And Health Promotion, 10.
BAZYAR, J., POURVAKHSHOORI, N., SAFARPOUR, H., FARROKHİ, M., KHANKEH, H. R., DALIRI, S., ... & SAYEHMIRI, K. (2020). Hospital Disaster Preparedness İn Iran: A Systematic Review And Meta-Analysis. Iranian journal of public health, 49(5), 837.
BECK, A. T., WEİSSMAN, A., LESTER. D., & TREXLER, L. (1974). The Measurement Of Pessimism: The Hopelessness Scale. Journal Of Consulting And Clinical Psychology, 42(6), 861.
BOZKURT, N. (2003). Depresyonda Bilişsel-Davranışçı Yaklaşımlar: Beck’in Bilişsel Kuramı. Ege Eğitim Dergisi, 2(3), 59-64.
CHAN, E., KIM, H. J., LIN CCHEUNG, L. Y. E., & LEE, P. P. (2014). Is Previous Disaster Experience A Good Predictor For Disaster Preparedness İn Extreme Poverty Households İn Remote Muslim Minority Based Community İn China? J Immigrant Minority Health, 16, 466–472.
CONG Z, CHEN Z & LIANG D. (2021). Barriers to preparing for disasters: age differences and caregiving responsibilities. Int J Disaster Risk Reduct, 102338.
DEMİRBAŞ, H., SEZER, A., & ERGUN, A. (2013). Afet Yönetiminde Halk Sağlığı Hemşiresinin Rol ve Sorumlulukları. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 21 (2), 122-128.
DEMİRBİLEK, Ö. & GÖKKAYA, E. (2022). Acil Yardım ve Afet Yönetimi Öğrencilerinde Afetlere Hazırlık Durumları ile Psikolojik Sağlamlık Durumlarının İlişkisinin İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11 (2), 617-624 .
DIAB, G. M., & MABROUK, S. M. (2015). The Effect of Guidance Booklet on Knowledge and Attitudes of Nurses Regarding Disaster Preparedness at Hospitals. Journal of Nursing Education and Practice, 5 (9), 17-31.
EFEOĞLU, İ. E., SEZGİLİ, K., & SEĞMENOĞLU, M. (2021). Afete Hazırlık: Kontrol Odağı Ve Genel Afet Hazırlık İnanışı İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Türk İdare Dergisi, 109.
EJETA, L. T., ARDALAN, A., & PATON, D. (2015). Application Of Behavioral Theories To Disaster And Emergency Health Preparedness: A Systematic Review. Plos Currents, 1(7), 1-28.
EJETA, L. T., ARDALAN, A., & PATON, D. (2015). Application Of Behavioral Theories To Disaster And Emergency Health Preparedness: A Systematic Review. PLoS Currents, 7.
ERSOY, Ş., & KOÇAK, A. (2016). Disasters and earthquake preparedness of children and schools in Istanbul. Turkey. Geomatics, Natural Hazards and Risk, 7(4), 1307-1336.
ERTUĞRUL, B. & ÜNAL, S. D. (2020). Bir Vakıf Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulunda Öğrenim Gören Öğrencilerin Genel Afete Hazırlıklı Olma İnanç Durumlarının Belirlenmesi. Afet ve Risk Dergisi, 3 (1), 31-45.
ERTUĞRUL, B. & ÜNAL, S. D. (2020). Bir Vakıf Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulunda Öğrenim Gören Öğrencilerin Genel Afete Hazırlıklı Olma İnanç Durumlarının Belirlenmesi. Afet ve Risk Dergisi, 3 (1), 31-45 .
Etik Araştırma Bilgi Merkezi (2023). http://etikarastirma.com/tr/icerik/bilgi-merkezi/10 ET: 28.04.2023
GÜNAYDIN, G., EYÜPOĞLU KARAOĞLU, N. D. & GÜNAYDIN, M. (2019). Afet kavramı konusunda görüşlerin resim çizme yoluyla incelenmesi. Hastane Öncesi Dergisi, 4 (2) , 67-77.
HAN Z, WANG L. & CUI K. (2021). Trust in stakeholders and social support: risk perception and preparedness by the Wenchuan earthquake survivors. Environ Hazards, 20, 132–145.
HAYNIE, D. L., SOLLER, B., & WILLIAMS, K. (2014). Anticipating Early Fatality: Friends. Schoolmates’ And Individual Perceptions Of Fatality On Adolescent Risk Behaviors. Journal Youth Adolescence, 43, 175–192
HEINKEL S-B, THİEBES B, THAN ZM, AUNG T, KYI TT, MAR WL, ET AL. (2022). Disaster preparedness and resilience at household level in Yangon, Myanmar. Nat Hazards, 112,1273–1294.
HULL, A. M., ALEXANDER, D. A., & KLEIN, S. (2002). Survivors Of The Piper Alpha Oil Platform Disaster: Long-Term Follow-Up Study. The British Journal of Psychiatry, 181(5), 433-438.
INAL, E., ALTINTAŞ, K. H., & DOĞAN, N. (2019). General Disaster Preparedness Beliefs And Related Sociodemographic Characteristics: The Example Of Yalova University, Turkey. Turkish Journal of Public Health. 17(1). 1-15.
INAL, E., ALTİNTAS, K. H., & DOGAN, N. (2018). The Development Of A General Disaster Preparedness Belief Scale Using The Health Belief Model As A Theoretical Framework. International Journal of Assessment Tools in Education, 5(1), 146-158.
KARAKAŞ, N., ÇEVİK AKTURA, S., BÜYÜKBAYRAM, Z., EVREN, B., & ÇITLIK SARITAŞ, S. (2023). Diyabetik Hastalarda Sosyal Destek ile Umutsuzluk Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Tanımlayıcı Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12 (2), 757-763.
KAYA, A., & BOZKUR, B. (2015). Kadercilik Eğilimi Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 935 -946
KAYANI, A., KING, M. J., & FLEITER JUDY, J. (2011). Fatalism And Road Safety İn Developing Countries. With A Focus On Pakistan. Journal of the Australasian College of Road Safety, 22 (2), 41-47.
KELLY, B. & RONAN, K.R. (2018). Preparedness For Natural Hazards: Testing An Expanded Education-And Engagement-Enhanced Social Cognitive Model. Nat Hazards, 91, 19–35.
KONAKÇI G., CÖMERT M. B., ÖZGÜRSOY URAN B. N. & NEMLİ A. (2023). Farklı İşletmelerde Çalışan İşçilerin Afete Hazırlık Durumlarının İncelenmesi. Anatolian J Emerg Med, 6(2), 53-60.
LINDELL, M. K., & PERRY, R. W. (2012). The Protective Action Decision Model: Theoretical Modifications And Additional Evidence. Risk Analysis, 32(4), 616-632.
MABUKU, M. P., SENZANJE, A., MUDHARA, M., JEWITT, G., & MULWAFU, W. (2018). Rural Households’ Flood Preparedness And Social Determinants İn Mwandi District Of Zambia And Eastern Zambezi Region Of Namibia. International Journal Of Disaster Risk Reduction, 28, 284-297.
MCCLURE, J., ALLEN, M. W, & WALKEY F. (2001). Basıc And Applıed Socıal Psychology, 23 (2), 109–121
MİDEKSA S, GALANG DD, ENDESHAW M, FEYERA F, GEBREYOHANNES Y, ARARSO D, ET AL. (2021). Social Support As Determinants Of Disaster Preparedness. Ethiop J Public Health Nutr, 4:89–94.
OLCHIN, L., & KRUTZ, A. (2012). Nurses as First Responders in a Mass Casualty: Are You Prepared?. Journal of Trauma Nursing JTN, 19(2), 122-129.
ÖZDEMİR, O., BOYSAN, M., ÖZDEMİR, P. G., & YILMAZ, E. (2015). Relationships Between Posttraumatic Stress Disorder (PTSD), Dissociation. Quality Of Life. Hopelessness. And Suicidal İdeation Among Earthquake Survivors. Psychiatry Research, 228(3), 598-605.
PATON, D. (2018). Disaster resilience: An integrated approach. Charles C Thomas Publisher.
PATRISINA, R., EMETIA, F., SIRIVONGPAİSAL, N., SUTHUMMANON, S., ALFADHLANİ, A., & FATRIAS, D. (2018). Key Performance İndicators Of Disaster Preparedness: A Case Study Of A Tsunami Disaster. In MATEC Web of Conferences, 229, 1-4.
PEHLİVAN, İ. (2019). Hipertansiyon hastalarında ilaç uyumu ve kadercilik eğilimi arasındaki ilişkinin incelenmesi [Unpublished master's thesis]. University of Sanko
PELEG, K., BODAS, M., HERTELENDY, A. J., & KIRSCH, T. D. (2021). The COVID-19 Pandemic Challenge To The All-Hazards Approach For Disaster Planning. International Journal of Disaster Risk Reduction, 55, 102103.aHazırbulunuşluk Ölçeği. İdealkent. 11(31). 1959-1983.
PERMANA, I. (2022). The Effect Of Disaster Training, Social Support And Social Capital On Community Self Efficacy İn Dealing With Tsunami Disaster İn Pangumbahan Village, Ciracap District, Sukabumi Regency. Risenologi, 7(1a), 56–62.
POURVAKHSHOORİ, N., NOROUZİ, K., AHMAI, F., HOSSEİNİ, M., & KHANKEH, H. (2017). Nurse İn Limbo: A Qualitative Study Of Nursing İn Disasters İn Iranian Context. Plos One, 12(7), e0181314.
POURVAKHSHOORİ, N., NOROUZI, K., AHMADI, F., HOSSEINI, M., & KHANKEH, H. (2017). Nursing İn Disasters: A Review Of Existing Models. International Emergency Nursing, 31, 58-63.
RAMİREZ, S. A. (2014). Fatalism And Cancer Risk Knowledge Among A Sample Of Highly Acculturated Latinas. Journal Cancer Education, 29, 50–55.
REZABEIGI DAVARANI, E., NEKOEİ-MOGHADAM, M., KHANJANI, N., IRANPOUR, A., CHASHMYAZDAN, M. & FARAHMANDNİA, H. (2023). Sosyal-Bilişsel Teori Yapılarına Dayalı Olarak Hanelerin Depreme Hazırlığına İlişkin Faktörler: Sistematik Bir İnceleme. Halk Sağlığında Sınırlar, 11, 987418.
SAFARPOUR, H., FOOLADLOU, S., SAFI-KEYKALEH, M., MOUSAVIPOUR, S., PIRANI, D., SAHEBI, A., ... & DEHGHANI, A. (2020). Challenges And Barriers Of Humanitarian Aid Management İn 2017 Kermanshah Earthquake: A Qualitative Study. BMC Public Health, 20, 1-10.
SCHMIDT, C. (2007). Fatalism May Fuel Cancer-Causing Behaviors. jnci.oxfordjournals.org
SEBER, G., DİLBAZ, N., KAPTANOĞLU, C., & TEKİN, D. (1993). Umutsuzluk Ölçeği̇: Geçerlilik Ve Güvenirliği. Kriz Dergisi, 1, 3.
SELVİ, A. (2019). Yakınında Meme Kanseri Olan Kadınların Öğrenim Gereksinimleri İle Kadercilik Eğilimi Arasındaki İlişki [Unpublished master's thesis]. University of Istanbul
SMITH, S. K., MCCARTY, C., & OKADA, A. (2012). Public opinion and the politics of disaster mitigation: The case of Florida's four hurricanes. Journal of Public Policy. 32(3). 231-252.
ŞİMŞEKOĞLU, Ö., NORDFJARN, T., ZAVAREH, M. F., HEZAVEH, A. M., MAMDOOHİ, A. R., & RUNDMO, T. (2013). Risk Perceptions. Fatalism And Driver Behaviors İn Turkey And Iran. Safety Science, 59, 187–192.
TAN, Y. F. (2020). Denizli il ambulans servisi başhekimliği, acil sağlık istasyonları ve komuta kontrol merkezi çalışanlarının afet inanç ölçeği modeline göre afete hazırlık durumları (Master's thesis, Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
TAŞKIRAN, G., & BAYKAL, Ü. (2017). Hemşirelerin Afetlere İlişkin Görüşleri Deneyimleri Ve Hazırlık Algısı Nurses’opınıons Experıences And Preparedness Perceptıons Related To Dısasters. Internatıonal Refereed Journal Of Nursıng Researches, 36.
TERCAN, B. (2022). Afete Dirençlilikte Bireylerin Afetlere Hazırlığının İncelenmesi: Erzincan İli Örneği. Afet ve Risk Dergisi, 5(1), 261-269.
TÜİK. Nüfus ve Konut Sayımı (2021). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Nufus-ve-Konut-Sayimi-2021-45866 ET: 28.04.2023
TÜLÜKTAŞ, N. , KARAGÜN, E. & KAVİ, O. (2019). Serbest Zaman Aktivitelerine Katılım Durumlarına Göre Emekli Bireylerin Umutsuzluk Düzeylerinin İncelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (5), 587-597.
TÜRKÜM. S. A. (2006). Are fatalısm and optımısm an obstacle to developıng self protectıng behavıors Study with a turkish sample. Social Behavior And Personality. 34 (1). 51-58
USTA, E. & YÜKSELER, M. (2021). Afetlerde Sosyal Medya Kullanımı ve Etik İkilemler: İzmir Seferihisar Depremi Örneği. Afet ve Risk Dergisi, 4 (2), 249-269.
WANG Z, HAN Z, LIU L. & YU S. (2021). Place Attachment And Household Disaster Preparedness: Examining The Mediation Role Of Self-Efficacy. Int J Environ Res Public Health, 18, 5565.
WU J, YANG X, DENG X. & XU D. (2022). Does Disaster Knowledge Affect Residents' Choice Of Disaster Avoidance Behavior İn Different Time Periods? Evidence From China's Earthquake-Hit Areas. Int J Disaster Risk Reduct, 67, 102690.
YILDIRIM, M. S., YILDIZ, M., & OKYAR, G. (2021). Family Planning Attitudes, Religious Orientation And Fatalistic Tendency Levels: A Descriptive-Correlational Study İn Turkey. Journal Of Religion And Health, 60(6), 4115-4131.
YILDIZ, M., YILDIRIM, M. S., ELKOCA, A., SARPDAĞI, Y., AYDIN, M. A., KABAK, T., & DEGE, G. (2023). Consanguineous Marriage, Health Literacy and Fatalism Levels of Different Generations: A Descriptive-Correlational Study in A Sample from Turkey. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(2), 197-207.
YİĞİT, E., BOZ, G., GÖKÇE, A. & ÖZER, A. (2020). İnönü Üniversitesi Tıp ve Mühendislik Fakültesi Öğrencilerinin Afet Konusundaki Bilgi, Tutum ve Davranışları. Sakarya Tıp Dergisi, 10(4), 580-586.
YİĞİT, E., GÜLSEDA, B. O. Z., GÖKÇE, A., & ÖZER, A. (2020). İnönü Üniversitesi Tıp ve Mühendislik Fakültesi Öğrencilerinin Afet Konusundaki Bilgi. Tutum ve Davranışları. Sakarya Tıp Dergisi, 10(4), 580-586.
YİLDİZ, C. Ç., & YİLDİRİM, D. (2022). The Effects Of Disaster Nursing Education Program On Beliefs İn General Disaster Preparedness, Disaster Response Self-Efficacy, And Psychological Resilience İn Nursing Students: A Single-Blind, Randomized Controlled Study. Nursing Education Perspectives, 43(5), 287-291.
YONG. Z., ZHUANG. L., LİU. Y., DENG. X.. & XU. D. (2020). Differences İn The Disaster-Preparedness Behaviors Of The General Public And Professionals: Evidence From Sichuan Province. China. International Journal Of Environmental Research And Public Health, 17(14), 5254.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Holistence Publications
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Yazarlar, makale Journal of Awareness’de yayınlanmak üzere kabul edildiğinde.makalenin içeriğindeki tüm telif haklarını, Rating Academy Ar-Ge Yazılım Yayıncılık Eğitim Danışmanlık ve Organizasyon Ticaret Ltd. Şti’ne devrederler. Yazarlar, patent hakları gibi telif hakkı dışındaki tüm mülkiyet haklarını saklı tutar.
Bu makalede yazar olarak listelenen herkes çalışmaya önemli, doğrudan, entelektüel katkılar yapmış olmalı ve bunun için kamu sorumluluğu almalıdır.
Bu makale daha once yayınlanmamış ve başka dergilerde yayınlanmak üzere gönderilmemiştir.
