Seramik formlarda işlevsellik üzerine bir inceleme: Melanie Brown

Özet

Seramik en eski sanat dallarından biridir. Arkeolojik buluntular eşliğinde ilk üretilmiş seramik parçaların temel ihtiyaçları karşılamak üzerine üretilmiş olduğunu görmekteyiz. Saklama, pişirme gibi işlevleri yerine getirecek olan seramik kap kacaklar fonksiyonu üzerine temellenmiş bir form ile karşımıza çıkmaktadır. Bugün seramik, halen fonksiyonel kap kacaklarda, sağlık gereçleri, karo üretiminde ve hatta ileri teknoloji seramikleri ile uzay bilimlerinde sıklıkla karşımıza çıktığı gibi sanatsal bir üretim aracı olarak da kullanılan bir malzemedir. Binyıllardır fonksiyonu üzerinden şekillenmiş ve bugüne kadar gelmiş bir malzeme olarak seramiğin kavramsal sanat alanında kullanılmaya başlamış olması tarihsel sürecinde oldukça yakın bir zamana denk düşer. Kavramsal sanat alanında bir malzeme olarak seramiğin kullanımının yanı sıra işlevsel ve geleneksel seramik formlar üzerinden kavram üretmiş bir İngiliz sanatçı olan Melanie Brown bu çalışmanın ana konusudur. 1978’den bu yana İngiltere Monmouthshire’daki stüdyosunda tornada şekillendirdiği çaydanlıkları ilk bakışta sıradan çaydanlıklar gibi görünse de, formlarıyla aile kavramını irdelemiş, bireyselliklerini koruyan grup içindeki bireyleri incelemiş ve ateşin malzemeyi değiştirmesi üzerine düşündürmüştür. Kısacası Brown’ın çaydanlıkları, formun tüm ihtiyaçlarını içinde taşıyan, ince, zarif iyi tasarlanmış ve istenirse lezzetli çayların demlenebileceği çaydanlıklar olmanın ötesinde birer heykele dönüşmüştür. İşlev, kavramdan daha aşağı bir konumda yer almış gibi, izleyici formu kullanmaktan çok izlemeye yönelmektedir. Bu bağlamda sanatçıyla yapılmış yüz yüze görüşmeler, röportaj ve kendisi hakkında yazılmış makaleler ışığında bir derleme çalışması olan bu makale seramik malzemenin sıklıkla kendini içinde bulunduğu işlev mi kavram mı sorusunun da cevabını aramaktadır.