AR-GE HARCAMALARI İLE BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
Özet Görüntüleme: 366
/ 
PDF İndirme: 504
DOI:
https://doi.org/10.15637/jlecon.6.021Anahtar Kelimeler:
R & D Expenditures, Growth, Cointegration Analysis, Causality AnalysisÖzet
Küreselleşme sürecinde ortaya çıkan yeni ekonomik düzen içerisinde gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetleri ile özellikle katma değeri yüksek ürünlerin üretiminde artış sağlanması mümkün olmaktadır. Bu nedenle Ar-Ge’ye ayrılan paylar ve yapılan harcamalar büyümenin gerçekleşmesinde ve hızlanmasında önemli bir etken olarak öne çıkmaktadır. Çalışmada Türkiye’nin Ar-Ge harcamaları ile büyüme performansı arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Bu amaçla 1990-2015 döneminde Türkiye’deki Ar-Ge harcamaları ile gayri safi yurt içi hasıla verileri ele alınmıştır. Johansen eşbütünleşme analizi ile uzun dönemde Ar-Ge harcamaları ile büyüme arasında eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmiştir. Ayrıca Ar-Ge harcamaları ile büyüme arasında karşılıklı bir nedensellik ilişkisine ulaşılmıştır.
İndirmeler
İndirme verileri henüz mevcut değil.
Referanslar
AKAN, Y. ve KANCA, O., (2015), Türkiye’de Dış Borçlanma, Büyüme ve Enflasyon İlişkisi: VAR Yaklaşımı (1980-2013), Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33 (3), 1-22.
AKIN, H.B., (2001), Yeni Ekonomi: Strateji, Rekabet, Teknoloji Yönetimi, Konya, Çizgi Kitabevi, ISBN: 9789758156467.
AKINCI, M. ve SEVİNÇ, H., (2013), Ar&Ge Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: 1990-2011 Türkiye Örneği, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (27), 7-17.
ALPER, A.E., (2017), Türkiye’de Patent, Ar-Ge Harcamaları, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Bayer-Hanck Eş Bütünleşme Analizi, 3rd International Congress on Political, Economic and Social Studies (ICPESS), 9-11 November 2017, 17-26.
BOZKURT, C., (2015), R&D Expenditures And Economic Growth Relationship in Turkey, International Journal of Economics and Financial Issues, 5(1), 188-198.
DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI, (2014), Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018, http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknma%20Planlar/Attachments/12/Onuncu%20Kalk%C4%B1nma%20Plan%C4%B1.pdf, [Erişim Tarihi: 06.12.2018].
DUMAN, E., (2017), Türkiye’de Reel GSYH, Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Çıktılar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, International Journal of Academic Value Studies, 3(14), 12-21.
DUMAN, K. ve AYDIN, K., (2018), Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları ile GSYİH İlişkisi, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 4(1), 49-66.
ERCAN, N. Y., (2002), İçsel Büyüme Teorisi: Genel Bir Bakış, Planlama Dergisi Özel Sayı - DPT’nin Kuruluşunun 42. Yılı, 129-138.
ERDOĞAN, S. ve CANBAY, Ş., (2016), İktisadi Büyüme ve Araştırma & Geliştirme (Ar-Ge) Harcamaları İlişkisi Üzerine Teorik Bir İnceleme, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 29-44.
ERTÜRK, M., (2000), İşletme Biliminin Temel İlkeleri, İstanbul, Beta Yayınları, ISBN: 9789754864915.
FİDANCI, N., (2017), Araştırma, Geliştirme (Ar-Ge) ve Tasarım Harcamalarının Vergisel Düzenlemeler ve Teşvikler Çerçevesinde İncelenmesi ve Muhasebeleştirilmesi, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 1, 69-90.
FREEMAN, C. and SOETE, L., (2004), Yenilik İktisadı, Çev.: Ergun Türkcan, Ankara, TÜBİTAK Yayınları, 5. Baskı.
GENÇ, M. C. ve ATASOY Y., (2010), Ar&Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Ilişkisi: Panel Veri Analizi, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 5(2), 27-34.
GHAFFAR, A. and KHAN, W.A., (2014), Impact of Research and Development on Firm Performence, International Journal of Accounting and Financial Reporting, 4(1) 357-367.
GRANGER, W.J.C., (1969), “Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods”, Econometrica, 37(8), 424-438.
GÜLMEZ, A. ve AKPOLAT, AHMET G., (2014), Ar-Ge & İnovasyon ve Ekonomik Büyüme: Türkiye ve AB Örneği için Dinamik Panel Veri Analizi, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 1-17.
GÜLMEZ, A. VE YARDIMCIOĞLU, F., (2012), OECD Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi (1990-2010), Maliye Dergisi, Temmuz-Aralık, 163, 335-353.
GÜZEL, S., (2009), Ar-Ge Harcamaları ve Vergi Teşvikleri: Belirli Ülkeler Karşısında Türkiye’nin Durumu, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(2), 29-48.
JOHANSEN, S., (1991), Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vectors in Gaussian Vector Autoregressive Models, Econometrica, 59, 1551-1580.
KOCAMIŞ, T.U. ve GÜNGÖR, A., (2014), Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları ve Teknoloji Sektöründe Ar-Ge Giderlerinin Karlılık Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul Uygulaması, Maliye Dergisi, Haziran, 166, 127-138.
KORKMAZ, S., (2010),Türkiye’de Ar-Ge Yatırımları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi, Journal of Yasar University, 20(5), 3320-3330.
KOYUNCU, F.T., (2014), Turizm Sektörünün Türkiye’nin Makroekonomik Performansına Katkısı: Ekonometrik Bir Çözümleme, EconWorld2014@Prague International Conference in Economics, 1-14.
KESİKOĞLU, F. ve SARAÇ, Ş., (2017), Ar-Ge Harcamalarının Büyüme Üzerindeki Etkisi: İBBS Düzey 1 Bölgelerinin Karşılaştırmalı Analizi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, 617-627.
KUTBAY, H. ve ÖZ, E., (2017), Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye ve Seçilmiş Ülkelerde Vergi Teşvikleri Boyutuyla Ekonometrik Analiz, Maliye Dergisi, Temmuz-Aralık 2017, 173, 331-361.
MÜSİAD, (2012), Küresel Rekabet İçin Ar-Ge ve İnovasyon: Stratejik Dönüşüm Önerisi, Araştırma Raporları 76, İstanbul.
OECD, (2002). Araştırma ve Deneysel Geliştirme Taramaları İçin Önerilen Standart Uygulama, Frascati Kılavuzu.
ÖZCAN, B. ve ARI, A., (2014), Araştırma-Geliştirme Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi, Maliye Dergisi, 166, 39-55.
ÖZEL, H.A., (2012), Ekonomik Büyümenin Teorik Temelleri, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Bahar, 2(1), 63-72.
ÖZER, M. ve ERDOĞAN, L., (2006), Türkiye’de İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Zaman Serisi Analizi, Ekonomik Yaklaşım, 17(60-61), 93-110.
ÖZKAN, G. ve YILMAZ, H., (2017), Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatı ve Kişi Başı Gelir Üzerindeki Etkileri: 12 AB Ülkesi ve Türkiye İçin Uygulama (1996-2015), Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi,12(1), 1-12.
SAMIMI, A.J. and ALERASOUL, S.M., (2009), R&D and Economic Growth: New Evidence from Some Developing Countries, Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 3 (4), 3464- 3469.
SETA, (2014), Yeni Ekonomi: Ar-Ge ve İnovasyon, Haz.: Erdal Tanas Karagöl ve Hatice Karahan, 82.
SÖKMEN, F.Ş. ve AÇCI, Y., (2017), BRICS-T Ülkelerinde Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Büyümeye Etkisi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 83-100.
SUNGUR, O., AYDIN, H.İ. ve EREN, M.V., (2016), Türkiye’de Ar-Ge, İnovasyon, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Asimetrik Nedensellik Analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 173-192.
SYLWESTER, K., (2001). R&D And Economic Growth, Knowledge, Technology & Policy, 13(4), 71-84.
TABAN, S., (2008), İktisadi Büyüme: Kavram ve Modeller, Ankara, 1. Baskı, Nobel Yayınları.
TABAN, S. ve ŞENGÜR, M., (2014), Türkiye’de Ar-Ge ve Ekonomik Büyüme, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 355-376.
TARI, R. ve ALABAŞ, M.M., (2017), The Relationship Between R&D Expenditures and Economic Growth: The Case of Turkey (1990-2014), AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 1-17.
TAŞ, Ş., TAŞAR, İ. ve AÇCI, Y., (2017), Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 197-206.
TUNA, K., KAYACAN, E. ve BEKTAŞ, H., (2015), The Relationship Between Research & Development Expenditures and Economic Growth: The Case of Turkey, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 195; 501-507.
YARDIMCI, P., (2006), İçsel Büyüme Modelleri ve Türkiye Ekonomisinde İçsel Büyümenin Dinamikleri, Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, 10(9), 96-115.
YU-MING, W., LI, Z. and JIAN-XIA, L., (2007), Co-integration and Causality between R&D Expenditure and Economic Growth in China: 1953-2004, International Conference on Public Administration, 869-876.
ZACHARIADIS, M., (2004), R&D-induced Growth in the OECD?, Review of Development Economics, 8(3), 423-439.
AKIN, H.B., (2001), Yeni Ekonomi: Strateji, Rekabet, Teknoloji Yönetimi, Konya, Çizgi Kitabevi, ISBN: 9789758156467.
AKINCI, M. ve SEVİNÇ, H., (2013), Ar&Ge Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: 1990-2011 Türkiye Örneği, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (27), 7-17.
ALPER, A.E., (2017), Türkiye’de Patent, Ar-Ge Harcamaları, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Bayer-Hanck Eş Bütünleşme Analizi, 3rd International Congress on Political, Economic and Social Studies (ICPESS), 9-11 November 2017, 17-26.
BOZKURT, C., (2015), R&D Expenditures And Economic Growth Relationship in Turkey, International Journal of Economics and Financial Issues, 5(1), 188-198.
DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI, (2014), Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018, http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknma%20Planlar/Attachments/12/Onuncu%20Kalk%C4%B1nma%20Plan%C4%B1.pdf, [Erişim Tarihi: 06.12.2018].
DUMAN, E., (2017), Türkiye’de Reel GSYH, Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Çıktılar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, International Journal of Academic Value Studies, 3(14), 12-21.
DUMAN, K. ve AYDIN, K., (2018), Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları ile GSYİH İlişkisi, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 4(1), 49-66.
ERCAN, N. Y., (2002), İçsel Büyüme Teorisi: Genel Bir Bakış, Planlama Dergisi Özel Sayı - DPT’nin Kuruluşunun 42. Yılı, 129-138.
ERDOĞAN, S. ve CANBAY, Ş., (2016), İktisadi Büyüme ve Araştırma & Geliştirme (Ar-Ge) Harcamaları İlişkisi Üzerine Teorik Bir İnceleme, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 29-44.
ERTÜRK, M., (2000), İşletme Biliminin Temel İlkeleri, İstanbul, Beta Yayınları, ISBN: 9789754864915.
FİDANCI, N., (2017), Araştırma, Geliştirme (Ar-Ge) ve Tasarım Harcamalarının Vergisel Düzenlemeler ve Teşvikler Çerçevesinde İncelenmesi ve Muhasebeleştirilmesi, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 1, 69-90.
FREEMAN, C. and SOETE, L., (2004), Yenilik İktisadı, Çev.: Ergun Türkcan, Ankara, TÜBİTAK Yayınları, 5. Baskı.
GENÇ, M. C. ve ATASOY Y., (2010), Ar&Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Ilişkisi: Panel Veri Analizi, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 5(2), 27-34.
GHAFFAR, A. and KHAN, W.A., (2014), Impact of Research and Development on Firm Performence, International Journal of Accounting and Financial Reporting, 4(1) 357-367.
GRANGER, W.J.C., (1969), “Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods”, Econometrica, 37(8), 424-438.
GÜLMEZ, A. ve AKPOLAT, AHMET G., (2014), Ar-Ge & İnovasyon ve Ekonomik Büyüme: Türkiye ve AB Örneği için Dinamik Panel Veri Analizi, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 1-17.
GÜLMEZ, A. VE YARDIMCIOĞLU, F., (2012), OECD Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi (1990-2010), Maliye Dergisi, Temmuz-Aralık, 163, 335-353.
GÜZEL, S., (2009), Ar-Ge Harcamaları ve Vergi Teşvikleri: Belirli Ülkeler Karşısında Türkiye’nin Durumu, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(2), 29-48.
JOHANSEN, S., (1991), Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vectors in Gaussian Vector Autoregressive Models, Econometrica, 59, 1551-1580.
KOCAMIŞ, T.U. ve GÜNGÖR, A., (2014), Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları ve Teknoloji Sektöründe Ar-Ge Giderlerinin Karlılık Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul Uygulaması, Maliye Dergisi, Haziran, 166, 127-138.
KORKMAZ, S., (2010),Türkiye’de Ar-Ge Yatırımları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi, Journal of Yasar University, 20(5), 3320-3330.
KOYUNCU, F.T., (2014), Turizm Sektörünün Türkiye’nin Makroekonomik Performansına Katkısı: Ekonometrik Bir Çözümleme, EconWorld2014@Prague International Conference in Economics, 1-14.
KESİKOĞLU, F. ve SARAÇ, Ş., (2017), Ar-Ge Harcamalarının Büyüme Üzerindeki Etkisi: İBBS Düzey 1 Bölgelerinin Karşılaştırmalı Analizi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, 617-627.
KUTBAY, H. ve ÖZ, E., (2017), Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye ve Seçilmiş Ülkelerde Vergi Teşvikleri Boyutuyla Ekonometrik Analiz, Maliye Dergisi, Temmuz-Aralık 2017, 173, 331-361.
MÜSİAD, (2012), Küresel Rekabet İçin Ar-Ge ve İnovasyon: Stratejik Dönüşüm Önerisi, Araştırma Raporları 76, İstanbul.
OECD, (2002). Araştırma ve Deneysel Geliştirme Taramaları İçin Önerilen Standart Uygulama, Frascati Kılavuzu.
ÖZCAN, B. ve ARI, A., (2014), Araştırma-Geliştirme Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi, Maliye Dergisi, 166, 39-55.
ÖZEL, H.A., (2012), Ekonomik Büyümenin Teorik Temelleri, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Bahar, 2(1), 63-72.
ÖZER, M. ve ERDOĞAN, L., (2006), Türkiye’de İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Zaman Serisi Analizi, Ekonomik Yaklaşım, 17(60-61), 93-110.
ÖZKAN, G. ve YILMAZ, H., (2017), Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatı ve Kişi Başı Gelir Üzerindeki Etkileri: 12 AB Ülkesi ve Türkiye İçin Uygulama (1996-2015), Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi,12(1), 1-12.
SAMIMI, A.J. and ALERASOUL, S.M., (2009), R&D and Economic Growth: New Evidence from Some Developing Countries, Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 3 (4), 3464- 3469.
SETA, (2014), Yeni Ekonomi: Ar-Ge ve İnovasyon, Haz.: Erdal Tanas Karagöl ve Hatice Karahan, 82.
SÖKMEN, F.Ş. ve AÇCI, Y., (2017), BRICS-T Ülkelerinde Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Büyümeye Etkisi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 83-100.
SUNGUR, O., AYDIN, H.İ. ve EREN, M.V., (2016), Türkiye’de Ar-Ge, İnovasyon, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Asimetrik Nedensellik Analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 173-192.
SYLWESTER, K., (2001). R&D And Economic Growth, Knowledge, Technology & Policy, 13(4), 71-84.
TABAN, S., (2008), İktisadi Büyüme: Kavram ve Modeller, Ankara, 1. Baskı, Nobel Yayınları.
TABAN, S. ve ŞENGÜR, M., (2014), Türkiye’de Ar-Ge ve Ekonomik Büyüme, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 355-376.
TARI, R. ve ALABAŞ, M.M., (2017), The Relationship Between R&D Expenditures and Economic Growth: The Case of Turkey (1990-2014), AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 1-17.
TAŞ, Ş., TAŞAR, İ. ve AÇCI, Y., (2017), Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 197-206.
TUNA, K., KAYACAN, E. ve BEKTAŞ, H., (2015), The Relationship Between Research & Development Expenditures and Economic Growth: The Case of Turkey, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 195; 501-507.
YARDIMCI, P., (2006), İçsel Büyüme Modelleri ve Türkiye Ekonomisinde İçsel Büyümenin Dinamikleri, Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, 10(9), 96-115.
YU-MING, W., LI, Z. and JIAN-XIA, L., (2007), Co-integration and Causality between R&D Expenditure and Economic Growth in China: 1953-2004, International Conference on Public Administration, 869-876.
ZACHARIADIS, M., (2004), R&D-induced Growth in the OECD?, Review of Development Economics, 8(3), 423-439.
İndir
Yayınlanmış
2019-07-25
Nasıl Atıf Yapılır
DERELİ, D. D., & SALĞAR, U. (2019). AR-GE HARCAMALARI İLE BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. JOURNAL OF LIFE ECONOMICS, 6(3), 345–360. https://doi.org/10.15637/jlecon.6.021
Sayı
Bölüm
Araştırma Makaleleri
Lisans
Telif Hakkı (c) 2019 Jolistence Publications
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Yazarlar, makale Journal of Economics'te yayınlanmak üzere kabul edildiğinde .makalenin içeriğindeki tüm telif haklarını, Holistence Publications'a devrederler. Yazarlar, patent hakları gibi telif hakkı dışındaki tüm mülkiyet haklarını saklı tutar.
Bu makalede yazar olarak listelenen herkes çalışmaya önemli, doğrudan, entelektüel katkılar yapmış olmalı ve bunun için kamu sorumluluğu almalıdır.
Bu makale daha once yayınlanmamış ve başka dergilerde yayınlanmak üzere gönderilmemiştir.
