TÜRKİYE EKONOMİSİNDE CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ: DÖNEMSEL VE YAPISAL KIRILMALI BİR ZAMAN SERİSİ ANALİZİ (1984Q1-2017Q4)

Ömer YALÇINKAYA; Muhammet DAŞTAN; Kerem KARABULUT

doi:10.15637/jlecon.258

Yazarlar

Ömer YALÇINKAYA Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi/TÜRKİYE
Muhammet DAŞTAN Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi/TÜRKİYE
Kerem KARABULUT Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi/TÜRKİYE

DOI:

https://doi.org/10.15637/jlecon.258

Anahtar Kelimeler:

Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliği- Türkiye Ekonomisi- Yapısal Kırılmalı Zaman Serisi Analizi- Dönemlerarası Bütçe Kısıtı Modeli

Özet

Bu çalışmada, finansal açıdan dışa açılma sürecinin hız kazandığı 1980’lerden buyana cari işlemler açıklarıyla karşılaşan Türkiye ekonomisinde, cari işlemler açıklarının sürdürülebilirlik düzeyinin, Husted (1992) tarafından geliştirilen dönemlerarası model kapsamında ampirik olarak incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Türkiye ekonomisinde cari işlemler açıklarının sürdürülebilirlik düzeyi, 1984:Q1-2001:Q4, 2002:Q1-2017:Q4 ve 1984:Q1-2017:Q4 dönemleri için yapısal kırılmaları içeren zaman serisi analizi metodolojisi kullanılarak dönemsel açıdan karşılaştırmalı bir bakış açısıyla incelenmektedir. Çalışma sonucunda, Türkiye ekonomisinde cari işlemler açıklarının 1984:Q1-2001:Q4 döneminde güçlü bir düzeyde sürdürülebilir olduğu belirlenirken, 2002:Q1-2017:Q4 ve 1984:Q1-2017:Q4 dönemlerinde ise sürdürülemez veya zayıf bir düzeyde sürdürülebilir olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte çalışmada, Türkiye ekonomisinde cari işlemler açıklarının sürdürülemezlik düzeyinin en fazla veya zayıf formdaki sürdürülebilirlik düzeyinin en az olduğu döneminin ise 2002:Q1-2017:Q4 dönemi olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar, Türkiye ekonomisinde politika yapıcıları tarafından ihracat gelirleri ile ithalat giderleri arasındaki farklılıkların giderilmesine ve cari işlemler açığının azaltılmasına yönelik para ve maliye politikası tedbirlerinin geliştirilip uygulanmasının gerekliliğine işaret etmektedir.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

ADEDEJİ S. O., (2001), The Size and Sustainability Nigarian Current Account Deficit. IMF Working Paper, WP/01/87.
AKÇAYIR, Ö. ve ALBENİ, M. (2016), Türkiye’de Kronikleşen Cari Açıkların Sürdürülebilirlik Analizi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi. 4(3), 35-62.
AKSÜMER, S., (2015), Türkiye’nin Cari Açık Sorunu ve Cari Açığın Sürdürülebilirliği, Konya Ticaret Odası, Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü, Araştırma Raporları.
ALTUNÖZ, U., (2014), Cari Açık Sorununun Temel Nedenleri ve Sürdürülebilirliği: Türkiye Örneği, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 115-132.
APERGİS, N., KATRAKİLİDİS, K. P. and TABAKİS, N. M., (2000), Current Account Deficit Sustainability: The Case of Greece, Applied Economics Letters, 7, 599-603.
BAHARUMSHAH, A. Z., LAU, A. and FOUNTAS, S., (2003), On the Sustainability of Current Account Deficits: Evidence from Four Asean Countries. Journal of Asian Economics, 14, 465-487.
BALTAGİ, H.B., (2005), Econometric Analysis of Panel Data, Third Edition. West Sussex England, John Wiley & Sons.
BARIŞIK, S. ve ÇETİNTAŞ, H., (2006), Türkiye’de Cari Açıkların Sürdürülebilirliği: (1987-2003) Yapısal Kırılma Modeli, Süleyman Demirel Üniversitesi, İİBF, 11(1), 1-16.
BEKTAŞ, V., (2017), Gelişmekte Olan Ülkelerde Cari Açıkların Sürdürülebilirliği: Bir Panel Veri Analizi. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(17):51-66.
CARRİON-I-SİLVESTRE, J.L. and SANSÓ, A. (2007), The KPSS Test with Two Structural Breaks, Spanish Economic Review, 9(2), 105-127.
CHEN, S. W., (2011), Current Account Deficits and Sustainability: Evidence from the OECD Countries. Economic Modelling, 28, 1455-1464.
DÜLGER, F., (2016), The Sustainability of Current Account in the Presence of Endogenous Multiple Structural Breaks: Evidence from Developed and Developing Countries. Panoeconomicus, 63(3): 339-358.
ERDİL ŞAHİN, B., (2011), Türkiye’nin Cari Açık Sorunu, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3(2), 47-56.
FOUNTAS, S. and WU, J. L., (1999), Are the US Current Account Deficits Really Sustainable?. International Economic Journal, 13(3): 51-58.
GNİMASSOUN B. and COULİBALY, I., (2014), Current account sustainability in Sub-Saharan Africa: Does the Exchange rate regime matter?. Economic Modelling, 40, 208-226.
GREENİDGE, K., HOLDER C. and MOORE A., (2011), Current Account Deficit Sustainability: The Case of Barbados. Applied Economics, 43, 973-984.
GUJARATİ, DAMODAR N. and DAWN C. PORTER., (2012), Temel Ekonometri, Beşinci Basımdan Çeviri, 1. Baskı, Çev. Şenesen Ümit ve Gülay Günlük Şenesen, Litaratür Yayınları, İstanbul.
HAKKİO, C. S. and RUSH, M., (1991), Is the budget deficit “too large?”. Economic Inquiry, 29(3): 429-445.
HOLMES, M. J., (2006), How sustainable are OECD current account balances in the long run?. Manchester School, 74, 626–643.
HOLMES, M. J., PANAGİOTİDİS T. and SHARMA, A., (2011), The Sustainability of India’s Current Account. Applied Economics, 43, 219-229.
HUSTED, S., (1992), The emerging U.S. Current account deficit in the 1980s: A cointegration analysis. The Review of Economics & Statistics, 74, 159-166
KALYONCU, H., (2005), Sustainability of Current Account for Turkey: Intertemporal Solvency Approach. Praque Economic Papers, 1(14): 82-88.
KARUNARATNE, N. D., (2010), The Sustainability of Australia’s Current Account Deficits-A Reappraisal After the Global Financial Crisis, Journal of Policy Modeling, 32, 81-97.
KİM, B. H., MİN, H.G., HWANG, Y.S. and MCDONALD, J.A., (2009), Are Asian Countries’ Current Accounts Sustainable? Deficits, Even When Associated With High Investment, are not Costless. Journal of Policy Modeling, 31, 163-179.
MATSUBAYASHİ, Y., (2005), Are US Current Account Deficits Unsustainable? Testing for the Private and Government Intertemporal Budget Constraints. Japan and the World Economy, 17, 223-237.
NAQVİ, K. H. and MORİMUNE K., (2008), An Empirical Analysis of Sustainability of Trade Deficits. Interfaces for Advanced Economic Analysis. Kyoto University, Discussion Paper, No:72, 1-20.
NARAYAN, P.K. and POPP, S., (2010), “A new unit root test with two structural breaks in level and slope at unknown time”, Journal of Applied Statistics, 37(9), 1425-1438.
OTTO G., (2003), Can an Intertemporal Model Explain Australia’s Current Account Deficit?. Australia Economic Review, 36(3): 350-359.
ÖZ, S., (2011), Türkiye’nin Cari İşlemler Açığı ve Yurtiçi Tasarruflar, Ekonomik Araştırma Forumu Politika Notu: 11(10): 1-5.
PEKER, O., (2009), Turkiye’deki Cari Açık Sürdürülebilir mi? Ekonometrik Analiz. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 164-174.
PERERA, N. and VERMA, R. (2008), An Empirical Analysis of Sustainability of Trade Deficit: Evidence from Sri Lanka. International Journal of Applied Econometrics and Quantitative Studies, 5(1): 71-92.
PERRON, P., (1989), The Great Crash, The Oil Price Shock, and The Unit Root Hypothesis. Econometrica, 57(6): 1361-1401.
QUİNTOS, C., (1995), Sustainability of The Deficit Process with Structural Shifts. Journal of Business and Economic Statistics, 13, 409-417.
RUBİO, O. B., ROLDAN, C. D. and Esteve, V., (2014), Sustainability of External Imbalances in the OECD Countries. Applied Economics, 46(4): 441-449.
SEVÜKTEKİN, M. ve ÇINAR, M., (2014), Ekonometrik Zaman Serisi Analizi: EViews Uygulamalı, (4. Baskı). Bursa: Dora Basın Yayın Dağıtım.
SEYİDOĞLU, H., (2017), “Uluslararası İktisat; Teori, Politika ve Uygulama”. Güzem Can Yayınları, İstanbul.
STOCK, H.J., and WATSON, W.M., (2011) Ekonometriye Giriş. (Çev, B.Saraçoğlu). Ankara, Efil Yayınevi.
STRAZİCİCH, MARK C., TİESLAU, M. and LEE, J., (2001), “Hysteresis in Unemployment? Evidence from Panel Unit Root Test with Structural Change”, University of North Texas Working Paper, No.01-08.
TCKB, (2014), Türkiye’de Cari İşlemler Açığı, Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018), Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
VERBEEK, M., (2004) A Guide To Modern Econometrics, Second Edition, England John Wiley & Sons.
WU, L., CHEN, L. and LEE, H., (2001), Are Current Account Deficits Sustainable? Evidence From Panel Cointegration. Economic Letters, 72, 219-224.
YELDAN, E., (2005), “Türkiye Ekonomisi’nde Dış Açık Sorunu ve Yapısal Nedenleri”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 4(7), 47-60.