İSKÂN VE TOPRAK DAĞITIMI POLİTİKALARI IŞIĞINDA ÇİFTÇİYİ TOPRAKLANDIRMA KANUNU

Özet

Bu çalışmanın konusu erken Cumhuriyet dönemindeki toprak reformu girişimleridir. Makalenin ilk kısmı Anadolu’da tarımsal üretimin ticarileşip pazar için meta üretiminin başladığı 19. yüzyıl üzerine olup ticarileşmenin toprak mülkiyeti üzerindeki etkilerini tartışmaktadır. Bu tartışma, Cumhuriyet dönemine miras kalan toprak mülkiyeti düzenini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. 1930’lardaki siyasi gelişmeler makalenin ikinci kısmının konusunu oluşturmaktadır. Bu kısımda 1945 öncesinde gündeme gelen çeşitli reform girişimlerini ele almaktadır. Literatürdeki hakim görüşe göre, tek-parti hükümeti toprak reformu fikrini 1930’ların ortalarında sahiplenmiş ve 1934 tarihli İskan Kanunu’ndan başlayarak reform yönünde önemli adımlar atmıştır. Burada bahsi geçen adımlar 1935-1937 yılları arasında hazırlanan fakat meclis gündemine alınmayan bir dizi toprak/zirai reform yasa tasarısı ile 1924 Anayasanın kamulaştırma hükümlerinde yapılan 1937 tarihli değişikliktir. Buradaki temel soru, tek-parti hükümetini toprak üzerindeki mülkiyet ilişkilerine müdahale etmeye sevk eden mülahazalara ilişkindir. Makalenin son ve en geniş kısmında ise 1945 tarihli Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu hem 1930’lar hem de İkinci Dünya Savaşı deneyimleri ışığında ele alınmaktadır.