Ar-Ge harcamaları, vergi teşvikleri ve ekonomik büyüme ilişkisi

Zeynep Erdoğan

doi:10.15637/jlecon.2217

Yazarlar

Zeynep Erdoğan İstanbul Üniversitesi / Türkiye https://orcid.org/0009-0008-2158-083X

DOI:

https://doi.org/10.15637/jlecon.2217

Anahtar Kelimeler:

Ar-Ge Harcamaları- Vergi Teşvikleri- Ekonomik Büyüme

Özet

Küreselleşmeyle birlikte dünyada gelişen ve değişen koşullarda tüm ülkeler teknolojik ilerlemelere uyum sağlamaya çalışmaktadırlar. Bu nedenle, araştırma geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri ve onları destekleyen maliye politikası araçlarından biri olan vergi teşvikleri önemlidir. Bu makalede; Ar-Ge harcamaları, vergi teşvikleri, ekonomik büyüme ve bu konuların birbiriyle ilişkisi incelenerek literatür taraması yapılmıştır. Doğrudan yapılan destekler ile vergi teşvikleri aracılığıyla yapılan desteklerin avantajları ve dezavantajlarına değinilmiştir. Maliye politikası araçlarından biri olan teşvikler ile Ar-Ge faaliyetleri desteklenirken sağlanan vergi teşviklerinin ekonomik büyüme üzerinde de olumlu bir etkiye sahip olduğu yapılan literatür taramasında görülmüştür.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

ALENE, A. D. (2010). Productivity Growth and the Effects of R&D in African Agriculture. Aggricultural Economics, 41, pp 223-238.

AKÇOMAK, S. (2007), Ar-Ge Vergi Destekleri Ne Kadar Etkin? Bilgi Çağı, http://www.metu.edu.tr/~akcomak/200706_bilgicagi_haziran2007.pdf , (Erişim Tarihi: 27.12.2022).

AKHILESH, K. B. (2014) R&D Management, New Delhi, India: Springer.

AKINCI, M. & SEVİNÇ, H. (2013). Ar-Ge Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: 1990-2011 Türkiye Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(27), 7-17.

BAGHANA, R. & MOHNEN, P. (2009), Effectiveness of R&D Tax Incentives in Small and Large Enterprises in Québec, Small Business Economics, 33, 91-107.

BERUBE, Charles and MOHNEN, Pierre (2007), Are Firms That Received R&D Subsidies More Innovative?, United Nation Universty-Maastricht Economic and Social Research And Training Centre On Innovation And Technology, UNU-MERIT Working Paper Series, ISSN

-9872, pp 1-20. ,guid-2f14e4a6-e0a1-4646-beec8463d0a2acf0-ASSET1.0.pdf (maastrichtuniversity.nl), (Erişim Tarihi:30.12.2022).

BEZİRCİ, M. (2012). Ar-Ge Teşvikleri, 1. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul.

BOZKURT, C. (2015). R&D Expenditures and Economic Growth Relationship in Turkey. International Journal of Economics and Financial Issues, 5 (1), 188-198.

BUSOM, I. (2000), An Empirical Evaluation of the Effects of R&D Subsidies, Economics of Innovation and New Technology, 9(2), 111-148.

ÇETİN, M., & IŞIK, H. (2014). Türkiye ve Avrupa Birliği ekonomilerinde yenilikler ve Ar-Ge’nin teşviki: Karşılaştırmalı bir değerlendirme. Maliye Dergisi, 166(1).

ÇINAR, S. & HAS, B. (2022). Seçili OECD Ülkelerinde Ar-Ge Teşvikleri ve Endüstri Üretimi İlişkisi, MAKÜ Bucak İşletme Fakültesi Dergisi Cilt 5, Sayı 2, ss.102-113.

DEMİRCİ, R., BAŞ, M. & TOLON, M. (2006). Türkiye’nin AB’ye Uyum Sürecinde Türk İşletmelerinin Ar-Ge Faaliyetleri. Orta Anadolu işletmecilik Kongresi, Küreselleşme ve İşletmeler. Tokat.

DERELİ, D. D. & SALĞAR, U. (2019). Ar-Ge Harcamaları İle Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme. Journal of Life Economics, 6 (3), 345-360.

DORUK, Ömer Tuğsal & SÖYLEMEZOĞLU, Ergül (2014), elişmekte Olan Ülkelerde Ar-Ge’ye Dayalı Büyümenin Varlığının Sınanması, Üretim Ekonomisi Kongresi, ss.2.

ELİK, T. & YAŞA, A. A. (2021), Ar-ge Harcamaları ve Politikalarında Seçili Ülkeler ve Türkiye Karşılaştırması, Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, ss.35.

EID, A. (2012). Higher Education R&D and Productivity Growth: An Emprical Study on High Income OECD Countries. Education Economics, 20(1), pp.53-68.

EKİNCİ, A., KOÇAK, Z. & BENLİ, M. (2023). OECD Ülkeleri Örneğinde Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi, Sakarya İktisat Dergisi Cilt 12, Sayı 2, ss. 241-252.

ERDOĞAN, S. & CANBAY, Ş. (2016). İktisadi Büyüme ve Araştırma & Geliştirme (Ar-Ge) Harcamaları İlişkisi Üzerine Teorik Bir İnceleme, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 4 (2), 29-43.

ESER, E. (2011). Türkiye’de Uygulanan Yatırım Teşvik Sistemleri ve Mevcut Sistemin Yapısına Yönelik Öneriler, Devlet Planlama Teşkilatı İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü.

FALK, M. (2007), R&D Spending in the High-Tech Sector and Economic Growth, Research in Economics, 61,140-147.

FARIA, P., SILVA MARTINS, F.V. & BRANDÃO, E.F.M. (2011), How R&D and Tax Incentives Influence Economic Growth: Econometric Study for the Period Between 1995 and 2008 of EU-15, FEP Working Papers. http://www.fep.up.pt/investigacao/workingpapers/11.11.21_wp442.pdf.

GİRAY, F. & ÖMÜR, Ö. M. (2014), Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinde Vergi Teşvikleri ve Etkinliği: Türkiye Uygulaması, U.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 7, Sayı 2, ss.31-51.

GİRAY, F. (2012). Vergi Teşvik Sistemi ve Uygulamaları, Ekin Yayınevi, Bursa, ss.2.

GOEL, R.K., PAYNE, J.E. ve RAM, R. (2008) R&D Expenditures and US Economic Growth: A Disaggregated Approach, Journal of Policy Modeling, 30(2), 237-250.

GÖÇER, İ., KUTBAY, H., GEREDE, C., & ASLAN, R. (2014). Vergi Teşviklerinin AR-GE ve İnovasyona Etkisi: Panel Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Maliye Dergisi, 167, 163-183.

GUELLEC, Dominique and POTTELSBERGHE, Bruno van (2001), The Impact of Public R&D Expenditure on Business R&D, Economics of Innovation and New Technology, 12(3):1-28.

GUELLEC, Dominique and POTTELSBERGHE, Bruno van (2004), R&D and Productivity Growth: Panel Data Analysis of 16 OECD Countries, OECD Economic Studies, No. 33, 2001/II, 103-126.

GÜLMEZ, A. & YARDIMCIOĞLU, F. (2012). OECD Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi (1990-2010). Maliye Dergisi, 163, 335-353.

GÜLSOY, S. (2020), Türkiye’de Araştırma, Geliştirme (Ar-Ge) ve Yenilikçiliğe Yönelik Devlet Uygulamaları ve Avrupa Birliği Ülkelerindeki Uygulamalar ile Karşılaştırılması, Türkiye için Politika Önerileri. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek

Lisans Tezi) , ss. 7.

GÜMÜŞ, E. & ÇELİKAY, F. (2015), R&D Expenditure and Economic Growth: New Empirical Evidence, The Journal of Applied Economic Research, 9(3): p.205-217, p.215.

GÜZEL, S. (2009), Ar-Ge Harcamaları ve Vergi Teşvikleri: Belirli Ülkeler Karşısında Türkiye’nin Durumu, Eskişehir Osmangazi İİBF Dergisi 4(2), ss.30.

HARRIS, R., & MOFFAT, J. (2011) R&D, Innovation and Exporting. SERC Discussion Paper 73.

İNCEKARA, A., DEMEZ, S. & AKYOL, M. (2014), Ar-Ge Harcamalarına Yapılan Teşviklerin Etkinliği: Türkiye BRİCS Ülkeleri Karşılaştırılmalı Analizi, İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, C.1, S.2, ss. 1-30.

KAHRİMAN, H. (2010), Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye’de Araştırma-Geliştirme Faaliyetlerine Yönelik Mali Teşviklerin Karşılaştırmalı Analizi, (Basılmamış Doktora Tezi), Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa, ss.153.

KAYA, V. & UĞURLU, S. (2013), Ar-Ge Harcamaları İle İhracat Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği, 1990- 2011, EKEV Akademi Dergisi, Sayı: 57, 269-282. ss.271.

OECD (2002), Frascati Kılavuzu: Araştırma ve Deneysel Geliştirme Taramaları için Önerilen Standart Uygulama, OECD Yayıncılık, ss.30.

OECD Stats, https://stats.oecd.org/, (Erişim Tarihi: 22.01.2023).

ÖZKAN, G. & YILMAZ, H., (2017), Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatı ve Kişi Başı Gelir Üzerindeki Etkileri: 12 AB Ülkesi ve Türkiye İçin Uygulama (1996- 2015), Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi,12(1), 1-12.

PESSOA, A. (2010), R&D and economic growth: How strong is the link? Economics Letters, 107(2), s. 152-154.

POLAT, O. (2019), Ar-Ge, Vergi Teşvikleri Ve Ekonomik Büyüme: Panel Var Yaklaşımı, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar (650) Aralık: 205-222.

SAMİMİ, A.J. & ALERASOUL, S.M. (2009), R&D and Economic Growth: New Evidence from Some Developing Countries, Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 3(4), 3464-3469, ISSN 1991-8178.

ŞENLİK, E. (2008), Ar-Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Sayı:53, ss.169-170.

TABAN, S. & ŞENGÜR, M. (2014). Türkiye’de Ar-Ge ve Ekonomik Büyüme. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 355-376.

TAŞ, Ş., TAŞAR, İ. & AÇCI, Y., (2017), Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 197-206.

TAYMAZ, E. (2000), Türkiye’de Ar-Ge Destek Programları: Bir Değerlendirme, TÜBİTAK, TTGV, TÜSİAD, III. Teknoloji Kongresi, Ankara, s.167.

TÜLEYKAN, H. (2015), Mali Teşvik Uygulamalarında Ar-Ge ve Önemi, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6(1): 231-254, ss.233.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), https://www.tuik.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 20.01.2023).

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=ArastirmaGelistirme-Faaliyetleri-Arastirmasi-2021-

#:~:text=T%C3%9C%C4%B0K%20Kurumsal&text, (Erişim Tarihi: 21.01.2023).

ÜLGER, Ö. & DURGUN, Ö. (2017). Seçilmiş OECD Ülkelerinde AR-GE Harcamalarının Büyüme Üzerine Etkileri. Ömer Halisdemir Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10(4), 105-130.

ÜLGER, Ö. (2019), Ar-Ge Teşvikleri ve Harcamaları İle İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin OECD Ülkeleri Çerçevesinde İncelenmesi (1996-2015), İksad Yayınevi, ss.212-213.

ÜNSAL, E. M. (2001). Makro İktisat. Ankara: İmaj Yayıncılık.

WANG, E.C. (2007), R&D Efficiency and Economic Performance: A Cross-Country Analysis Using The Stochastic Frontier Approach, Journal of Policy Modeling, 29(2), 345-360.

YAYLALI, M., AKAN, Y. & IŞIK, C. (2010), Türkiye’de AR&GE Yatırım Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eş-Bütünleşme ve Nedensellik İlişkisi: 1990–2009, The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management / Volume: V FALL,ss.19.

YILDIZ, H. (2005). Türkiye’de Üniversite-Sanayi İlişkileri ve Kobi’ler (Küçük Sanayi) Açısından Önemi, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları Dergisi, 31, ss.214 207-229.

ZACHARIADIS, M. (2004), R&D-induced Growth in the OECD?, Review of Development Economics, 8(3), 423-439.

ZERENLER, M., TÜRKER, N. & ŞAHİN, E. (2007), Küresel Teknoloji, Araştırma–Geliştirme (AR-GE) ve Yenilik İlişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 653-667.