ATABETÜ’L-HAKAYIK’DA YER ALAN İKİLEMELER VE KALIP SÖZLER
Özet Görüntüleme: 149
/ 
PDF İndirme: 0
DOI:
https://doi.org/10.33390/homeros.3.012%20Anahtar Kelimeler:
Atabetü’l-Hakayık- İkileme- Kalıp SözÖzet
Türk dilinin en önemli eserlerinden biri olan Atabetü’l- Hakayık, Edip Ahmed Bin Mahmud Yükneki tarafından 12. yüzyılda, Karahanlı Türkçesi ile yazılmış ve Muhammed Dad İspehsalar Beye sunulmuş bir eserdir. Yazıldığı dönemin dilini önemli ölçüde yansıtan eser, elbette ki Türk dilinin zengin söz varlığından yararlanılarak yazılmıştır. Türkçenin anlatım gücü ve güzelliği olan ikilemeler ve belirli durumlarda temenni ifade etme ve/veya iletişim kurma amacıyla kullanılan kalıp sözler de Türkçenin bu zengin söz varlığı içerisinde azımsanamayacak bir yere ve öneme sahip yapılardır. Çalışmanın evrenini Atabetü’l-Hakayık adlı eser, konusunu ise bu eserde yer alan ikilemeler ve kalıp sözler oluşturmaktadır. Çalışmada, söz konusu eserde yer alan “tününg kündüzüng”, “öküş az”, “tuş tenge” vb. ikilemeler; “Bismillahirrahmanirrahim”, “İlahi keçürgen idim sen keçür”, “Ugan rahmet itsün” vb. kalıp sözler tespit edilmiştir. Böylece, 40 beyit ve 101 dörtlükten oluşan eserin söz varlığı içerisinde ikilemelerin ve kalıp sözlerin kullanım sıklığı sayısal verileriyle ortaya konmuştur.
İndirmeler
Referanslar
AKSAN, D. (1996), Türkçenin Sözvarlığı, Ankara: Engin Yayınevi.
AKSAN, Y. (2001). Türkçede Zaman Anlatımı ve Kimi İkileme Yapıları. İstanbul: XV. Dilbilim Kurultayı.
AKYALÇIN, N.(2007). Türkçe İkilemeler Sözlüğü Tanıklı, Anı Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara.
AKYALÇIN, N. (2012a). Türkçemizin Anlamsal Zenginlikleri Deyimlerimiz. Ankara: Eğiten Kitap.
AKYALÇIN, N.(2012b). Türkçemizin İncileri Atasözlerimiz Tanıklı Sözlük. Ankara: Eğiten Kitap.
DEMİR, E. (2003). Atabetü’l-Hakâyık’ta Geçen Deyimler, Atasözleri ve Özdeyişler, Türkiyat Mecmuası, C.23/Güz.
DEMİRYÜREK, H. (2012). Atabetü’l-Hakayık’ın Gramatiksel Bağlam ve Sıklık Sözlüğü, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi.
YÜKNEKİ, Edip, Ahmet B. Mahmud (1992). Atabetü’l-Hakayık, (Çev. Reşit Rahmeti Arat), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
EKER, S. (2002). Çağdaş Türk Dili. Ankara: Grafiker Yayınları.
ERCİLASUN, A. B. (2004). Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları.
EROL, Ç. (2007). Türkiye Türkçesinde Kalıp Sözler Üzerine Bir İnceleme, T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
GÖKDAYI, H. (2008). Türkçede Kalıp Sözler. Bilig-Kış, 44, 90-108.
GÖKDAYI, H. (2015). Türkçede Kalıp sözler. Ankara: Kriter Yayınevi.
KORKMAZ, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK.
MERHAN, A. (2009). Atabetü’l-Hakayık’ta Birleşik Eylemler, bilig/Bahar /sayı :49, s. 101-112.
TOR, G. (2011). Mersin’den Birkaç Kalıp Söz (İlişki Sözü) Üzerine, Prof. Dr. Mine Mengi Adına Türkoloji Sempozyumu, Adana, 20- 22 Ekim 2011, 766-786.
Ek Dosyalar
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2020 Holistence Publications
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Yazarlar, makale HOMEROS’da yayınlanmak üzere kabul edildiğinde. makalenin içeriğindeki tüm telif haklarını, Rating Academy Ar-Ge Yazılım Yayıncılık Eğitim Danışmanlık ve Organizasyon Ticaret Ltd. Şti’ne devrederler. Yazarlar, patent hakları gibi telif hakkı dışındaki tüm mülkiyet haklarını saklı tutar.
Bu makalede yazar olarak listelenen herkes çalışmaya önemli, doğrudan, entelektüel katkılar yapmış olmalı ve bunun için kamu sorumluluğu almalıdır.
Bu makale daha once yayınlanmamış ve başka dergilerde yayınlanmak üzere gönderilmemiş olmalıdır.
