ETİK KURALLAR
Etik İlkeler
Aşağıda belirtilen hususları içeren bilimsel çalışmalarda etik kurul iznini gösteren belgelerin dergiye sunulması ve makale içerisinde de gerekli bilgilerin verilmesi gerekmektedir;
- Görüşme teknikleri, deney, odak grup çalışması, anket, gözlem ve mülakat gibi katılımcılardan veri toplanan nicel veya nitel yaklaşımlarla gerçekleştirilmiş olan her türden araştırma çalışmaları
- Deneysel ya da farklı bilimsel amaçlar gözetilerek insan ve hayvanların materyal ve veriler dahil kullanımı
- İnsan üzerinde gerçekleştirilmiş olan klinik çalışmalar
- Hayvan deneylerinin yer aldığı çalışmalar
- Kişisel verilerin korunması kanunu uyarınca retrospektif çalışmalar
Bunula birlikte, olgu sunumlarında bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam belgesinin imza altına alındığına dair bilgi makalede yer almalıdır. Makale yazarlarına ait olmayan fotoğraf, ölçek, anket gibi içeriklerin makalede kullanımı amacıyla bu içeriklerin sahiplerinden izin alınmalı ve makalede belirtilmelidir. Fikir ve sanat eserlerinin kullanılması durumunda telif hakkı düzenlemelerine uyulması zorunludur.
Aşağıda editörler için özellikler ve kurallar, Yazarlar, Hakemler için ise önemli bazı etik kurullar verilmiştir:
Editörlerin Özellikleri ve Sorumlulukları:
- Düşünce özgürlüğüne önem gösterir.
- Derginin daha iyi bir noktaya gelmesi ve yayımlanacak olan çalışmaların daha yüksek kalitede olması için çaba sarf eder.
- Düzeltme ve açıklama yapılması gerektiğinde şeffaf bir şekilde davranır.
- Dergi kapsamına giren makaleleri önemli bir problem olmadıkça ön değerlendirmeye sokar.
- Kapalı inceleme sürecinde meydana gelebilecek sorunların önüne geçer.
- Çalışma ile ilgili hakem atamalarında konuya uygun seçim yapar.
- Hakemlerin ihtiyaç duyduğu bilgileri sağlar ve rehberlik eder.
- Hakem ve yazar arasında çıkar çatışması olmaması için gereğini yapar.
- Hakemlerin ve yazarların kimlik bilgilerini gizli tutar.
- Tarafsızlık ve bilimsellik bağlamında hakemlerin nesnel bir tutum ile makale değerlendirmesi yapmalarını sağlar.
- Hakem havuzlarının sürekli güncellenmesini ve geniş olmasını temin eder.
- Tüm yayın sürecinde görev yapanlarla etkili iletişim kurar, yayın kurulu üyeleriyle belirli zamanlarda toplantı yapar.
- Kurul üyelerine değerlendirilmesi için göndereceği makalelerde kurul üyesinin uzmanlığını dikkate alır.
- Alacağı kararlar yayımcı ve dergi sahibinden bağımsız olmalıdır.
- Dergiye gönderilen makalelerin değerlendirilmesinde tarafsızlık ilkesine dayanan adil bir sürecin işletilmesini ve zamanında değerlendirmenin tamamlanmasını sağlar.
- Okuyucu, hakem ve yazarların bireysel verilerini korur.
- Makalelerde insan ve hayvan deneylerinin yürütülmesi halinde insan ve hayvan haklarını korunmasını sağlar. Bu gibi çalışmalarda etik kurul onayı ve gerekli izinlerin belgelendirilmemiş olması durumunda makaleyi reddeder.
Hakemlerle İlgili Etik Kurallar
- Makalenin değerlendirilmesinde nezaket temelli yapıcı yorumlar getirmeli aşağılayıcı yorumlardan kaçınmalıdır.
- Nesnel bir değerlendirme gerçekleştirmeli, çalışma kapsamının dışına çıkmamalıdır. Her ne kadar kapalı inceleme yani kör hakemlik gerçekleştiriliyor olsa da din, dil, ırk, siyasi görüş ve ticari kaygı gibi hususların değerlendirmeyi etkilemesine izin vermemelidir.
- Tarafsızlık ilkesi ve gizlilik temelinde süreci tamamlamalıdır.
- Makale inceleme aşamasına geçmeden evvel, olası bir çıkar çatışmasını fark etmesi durumunda yayını incelememeli ve editörlüğe bilgi vermelidir.
- Çalışma uzmanlık alanı dışında kalıyorsa değerlendirmeyi reddetmelidir.
- Değerlendirme davetini olumlu veya olumsuz olarak cevaplandırmalı, değerlendirmeyi kabul ettiği makaleyi zamanında sonuçlandırmalıdır.
- Makaleyi değerlendirdikten sonra, makale ile ilgili dokümanı imha etmelidir.
- Değerlendirme davetini olumlu veya olumsuz olarak cevaplandırmalı, değerlendirmeyi kabul ettiği makaleyi zamanında sonuçlandırmalıdır.
Yazarlar ile ilgili Etik Kurallar
- Bir makaleyi değerlendirilmesi için dergiye gönderdiğinde, aynı yayını eş zamanlı olarak başka dergiye de göndermemelidir.
- Dergiye göndereceği makalenin özgün olduğundan emin olmalıdır.
- Bir araştırmanın sonuçlarını, o araştırmanın bütünlüğünü ve niteliğini bozmadan tek bir makale olarak yayımlamalıdır.
- Makale hangi aşamada olursa olsun (değerlendirme, erken baskı, yayımlanmış) makale içinde bir hata gördüğünde, düzeltmek veya geri çekmek maksadıyla editörlüğe bilgi vermelidir.
- Makale içinde veri kullanım hakkı izni, araştırma izni, etik kurul izni, katılımcı onayı gerektiren durumların olması halinde bunlarla ilgili gerekli belgeleri ve beyanları sunmalıdır.
- Makalelerde çalışmaya dahil olmayan kişileri yazar olarak eklememeli, değerlendirme süreci ve yayım aşamasında yazar ekleme ve çıkarma ve de yazar sırası değiştirme gibi taleplerde bulunmamalıdır.
- Makale içinde faydalandığı kaynakları doğru bir şekilde atıf olarak vermeli ve bunu etik ilkeler çerçevesinde gerçekleştirmelidir.
- Etik kurul izninin gerekli olmadığı makalelerde, bu iznin gerekli olmadığını, makalenin son sayfasında ve/veya yöntem kısmında beyan etmelidir.
- Makalenin yazarlarının makaleye olan katkıları, açıklayıcı bir biçimde makale yazım kılavuzunda ayrılan kısma eksiksiz yazılmalıdır.
