KBRN kapsamında acil sağlık hizmetlerinin durumu: Sistematik bir inceleme

Yücel Bulut; Atakan Nazlıgül; Gülse Kazan; İclal Can; Kübra Aycan Demirel

doi:10.47243/jos.2624

Yazarlar

Yücel Bulut Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi / Türkiye https://orcid.org/0000-0003-3221-7119
Atakan Nazlıgül Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi / Türkiye https://orcid.org/0009-0000-1103-0000
Gülse Kazan Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi / Türkiye https://orcid.org/0009-0008-6510-2514
İclal Can Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi / Türkiye https://orcid.org/0009-0006-5302-0058
Kübra Aycan Demirel Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi / Türkiye https://orcid.org/0009-0006-9231-7372

DOI:

https://doi.org/10.47243/jos.2624

Anahtar Kelimeler:

KBRN- Acil Sağlık- Paramedik

Özet

Bu çalışmanın amacı, ilgili yazında Kimyasal, Biyolojik, Radyasyon ve Nükleer (KBRN) ve acil sağlık hizmetlerini (ASH) inceleyen çalışmaların durum analizlerini yapmak olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Çalışmada, acil sağlık hizmetleri ve KBRN kelimeleri anahtar kelimeler olarak belirlenmiştir. Ocak 2020 ve Eylül 2024 tarihleri arasında Google Akademik veri tabanında sistematik yazın taraması gerçekleştirilmiştir. Arama kriterlerine uymayan çalışmalar çıkarıldıktan sonra 5 adet çalışma örneklem olarak belirlenmiştir. Çalışmalar, özet, anahtar kelimeler, yıllara göre dağılım, araştırma yöntem teknikleri açısından incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre en fazla çalışma 2021 yılında yapılmış olup çalışmalar hastane öncesi çalışanlarının; tutum, öz yeterlilik, sorumlulukları, kişisel koruyucu donanım kullanımı, beceri durumu, farkındalık düzeyi ve olay yönetimi konuları üzerine yapılmıştır. Anahtar kelimeler içerisinde en fazla KBRN kelimesi ve hastane öncesi acil sağlık hizmetleri kelimeleri geçmektedir. Çalışmaların %80’ı nicel araştırma olup %20’ı nitel çalışmadır. Acil sağlık hizmetleri çalışanlarının KBRN vakalarında deneyim ve öz yeterlilikleri, tutumlarını etkilemektedir. Vakalardaki tecrübe ve bilgi yeterliliği durumları, kaza esnasındaki tutumları; kazazede, duruma müdahale ve kontrol altına alma becerisi ile doğrudan bağlantılı olup çalışan güvenliği açısından da yüksek önem taşımaktadır.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

ALBAY, B., BEKGÖZ, B., ŞAN, İ., USUL, E., & CENCİ, H. (2020). Kötü Üne Sahip Bir Kimyasal Ajan Olan Siyanür İle İntihar Olgu Sunumu. Paramedik ve Acil Sağlık Hizmetleri Dergisi, 1(1), 51-55.

ÇEKMECELİOĞLU, H. G. & DİNÇEL, G. (2013). Çalışanların İş Tutum ve Davranışlarının Kurumsal İtibar Üzerindeki Etkileri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(47), 125-139.

DEMİRALP, N. (2023). Türkiye’de Hemşirelerin Kimyasal, Biyolojik, Radyasyon ve Nükleer (KBRN) Olaylara Yönelik Bilgi, Tutum ve Farkındalıkları: Sistematik Derleme. Hastane Öncesi Dergisi, 8(1), 137-158.

ERKEKOĞLU, P. & KOÇER- GÜMÜŞEL, B. (2018). Kimyasal Savaş Ajanları: Tarihçeleri, Toksisiteleri, Saptanmaları ve Hazırlıklı Olma. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 38(1), 24-38

GÜLER, L. M., & YILDIRIM, G. Ö. (2022). Afet Tıbbı Açısından Terör Saldırılarında Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri Organizasyonu ve Hastane Öncesi Acil Sağlık Çalışanlarının Sorumlulukları. Hastane Öncesi Dergisi, 7(1), 109-121.

KAYNAR, E. (2023). Hastane öncesi acil sağlık hizmetleri sunan sağlık personellerinin kbrn (Kimyasal, biyolojik, radyasyon, nükleer) vakalarına karşı genel yaklaşım bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Sağlık Hizmetleri Ana Bilim Dalı.

KURT, İ. & GÜMÜŞSOY, S. (2024). Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri Çalışanlarının Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik, Nükleer Tehlikelerdeki Tutum ve Öz Yeterliliği. Hastane Öncesi Dergisi, 9(2), 105-120.

ÖZDEN, G. & YAMAN, M. (2022). Afet Yönetiminde Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer Tehditlere Karşı Farkındalık Düzeyi: Kütahya Umke Örneği. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 7(1), 134-144.

TUÇER, E. (2019). Demir Çelik Fabrikası Çalışanlarında Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımının ve Sağlıklı Yaşam Davranışlarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Karabük Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Karabük.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ İÇ İŞLERİ BAKANLIĞI. (2020) Kimyasal, biyolojik, radyolojik, nükleer tehdit ve tehlikelere dair görev yönetmeliği. Resmî Gazete.

YILDIRIM, S. (2022). KBRN olaylarına karşı hastane öncesi acil sağlık hizmetleri çalışanlarının KKD kullanımı, bilgi ve beceri durumu: Adana ili örneği. (Yüksek Lisans Tezi). İskenderun Teknik Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik, Nükleer Tehditler Yönetimi Ana Bilim Dalı.

YILDIRIM, S., DEMİRCAN, S. & AYLIKCI, N. K. (2021). Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik, Nükleer Olaylarına Karşı Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri Çalışanlarının Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımı, Bilgi Ve Beceri Durumu: Adana İli Örneği. Hastane öncesi dergisi, 6(3), 381-392.