İklim değişikliği ve ekonomik büyüme arasındaki nedensel ilişki: MENA ülkeleri
Özet Görüntüleme: 163
/ 
PDF İndirme: 97
DOI:
https://doi.org/10.53753/jame.2851Anahtar Kelimeler:
Panel Nedensellik Analizi- MENA Bölgesi- Ekonomik Büyüme- Sıcaklık Artışı- Küresel IsınmaÖzet
Bu çalışmada, 2013-2022 dönemi için 21 Ortadoğu ve Kuzey Afrika (MENA) bölgesinde yer alan ülkeleri kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Bu bölgede yer alan farklı ekonomik yapıya sahip ülkelerin ekonomik büyüme ve iklim değişikliği arasındaki nedensel ilişkisi Dumitrescu ve Hurlin (2012) panel nedensellik testi ile incelenmiştir. İklim değişikliği göstergesi olarak sıcaklık artışı ele alınmıştır. Elde edilen bulgular ekonomik büyümeden sıcaklık artışına doğru tek yönlü nedensellik olduğunu, sıcaklık artışından ekonomik büyümeye doğru nedensel bir ilişki olmadığını ortaya koymuştur. Ayrıca Irak, Kuveyt, Lübnan, Moritanya, Katar, Suudi Arabistan ve Sudan ülkeleri için ekonomik büyümeden sıcaklık artışına doğru tek yönlü nedensellik olduğu görülmektedir. Sonuç olarak çalışma, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları arasında yer alan 8. Hedef: İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme ile 13. Hedef: İklim Eylemi arasında bir denge kurulması gerektiğini ortaya koymaktadır.
İndirmeler
Referanslar
BALTAGI, B. H, FENG, Q. and C. KAO (2012). A Lagrange Multiplier test for Cross-sectional Dependence in a Fixed Effects Panel Data Model. Journal of the Econometrics, 170, 164–177.
BERG, K. A., CURTIS, C. C., & MARK, N. C. (2024). Gdp and temperature: Evidence on cross-country response heterogeneity. European Economic Review, 169, 104833.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (2015). Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri. https://sdgs.un.org/goals (Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025).
CHOINIÈRE, C. J., & HOROWITZ, J. K. (1999). GDP and Temperature: A Cross-Section Analysis with Implications for Global Warming.
DELL, M., JONES, B. F., & OLKEN, B. A. (2012). Temperature shocks and economic growth: Evidence from the last half century. American Economic Journal: Macroeconomics, 4(3), 66-95.
DIFFENBAUGH, N. S., & BURKE, M. (2019). Global warming has increased global economic inequality. Proceedings of the National Academy of Sciences, 116(20), 9808-9813.
DUMITRESCU, E.I. & HURLIN, C. (2012), Testing for Cranger Non-causality in Heterogeneous Panels, Econ. Model, 29 (4), 1450–1460.
DÜNYA BANKASI (2018). Kişi Başına Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (cari ABD doları). https://data.worldbank.org/ indicator/NY.GDP.MKTP.CD?end=2018&locations=ZQ (Erişim tarihi: 21 Mayıs 2025).
GAIES, B., KAABIA, O., AYADI, R., GUESMI, K., & ABID, I. (2019). Financial development and energy consumption: Is the MENA region different?. Energy Policy, 135, 111000.
GIOVANIS, E., & OZDAMAR, O. (2022). The impact of climate change on budget balances and debt in the Middle East and North Africa (MENA) region. Climatic change, 172(3), 34.
HOROWITZ, J. K. (2009). The income–temperature relationship in a cross-section of countries and its implications for predicting the effects of global warming. Environmental and Resource economics, 44, 475-493.
HUANG, P., & YING, J. (2015). A multimodel ensemble pattern regression method to correct the tropical Pacific SST change patterns under global warming. Journal of Climate, 28(12), 4706-4723.
HURLIN, C. & MIGNON, V. (2007). Second generation panel unit root tests. HAL Working Papers, halshs-00159842.
IPBES (2019). Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Üzerine Küresel Değerlendirme Raporu. Hükümetlerarası Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Platformu (IPBES). https://ipbes.net/global-assessment (Erişim tarihi: 21 Mayıs 2025).
IPCC (2023). Altıncı Değerlendirme Raporu: İklim Değişikliği 2023 – Sentez Raporu. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC). https://www.ipcc.ch/report/sixth-assessment-report-cycle/ (Erişim tarihi: 21 Mayıs 2025).
KALİFORNİYA DÜNYA (t.y.). Politika İçgörüleri (Policy Insights). Berkeley Earth. https://berkeleyearth.org/policyinsights/( Erişim tarihi: 19 Mayıs 2025).
KHALED, M. W. B., DAHMANI, M., & YOUSSEF, A. B. (2024). Overcoming Barriers to Energy Transition in the MENA Region: New Institutional Dynamics.
KHATIB, H. (2014). Oil and natural gas prospects: Middle East and North Africa. Energy Policy, 64, 71-77.
LI, M., BAI, Q., & DU, W. (2025). The world is different because of you: Global warming, technological progress and economic development. Structural Change and Economic Dynamics, 74, 202-211.
MADDALA, G.S., TROST, R.P., LI, H., and JOUTZ, F., (1997). Estimation of short-run and long-run elasticities of energy demand from panel data using sharinkage estimators. Journal of Business and Economic Statistics, 15, pp.90-100.
MORSHED, S. R., FATTAH, M. A., KAFY, A. A., ALSULAMY, S., ALMULHIM, A. I., SHOHAN, A. A. A., & KHEDHER, K. M. (2024). Decoding seasonal variability of air pollutants with climate factors: A geostatistical approach using multimodal regression models for informed climate change mitigation. Environmental Pollution, 345, 123463.
NAMDAR, R., KARAMI, E., & KESHAVARZ, M. (2021). Climate change and vulnerability: the case of MENA countries. ISPRS International Journal of Geo-Information, 10(11), 794.
NEWELL, R. G., PREST, B. C., & SEXTON, S. E. (2021). The GDP-temperature relationship: implications for climate change damages. Journal of Environmental Economics and Management, 108, 102445.
PESARAN M.H., (2004), General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels, CESifo Working Paper Series No. 1229; IZA Discussion Paper No. 1240. https://ssrn.com/abstract¼57250.
PESARAN, M. H. (2006), Estimation and Inference in Large Heterogeneous Panels with a Multifactor Error Structure, Econometrica, 74, 967-1012.
PESARAN, M. H. (2007), A simple Panel Unit Root Test in the Presence of Cross-section Dependence, Journal of Applied Econometrics, 22, 265-312.
PESARAN, M. H., AND YAMAGATA, T. (2008), Testing Slope Homogeneity in Large Panels, Journal of Econometrics, 142 (1), 50-93.
STERN, N. (2008). The economics of climate change. American Economic Review, 98(2), 1-37.
TEKCE, M., & DENİZ, P. (2016). The impacts of climate change on agricultural trade in the MENA region. Research in World Economy, 7(2), 1-14.
ULUSLARARASI PARA FONU (IMF). (2025). Mayıs 2025 Bölgesel Ekonomik Görünüm: Orta Doğu ve Orta Asya. https://www.imf.org/en/Publications/REO/MECA/Issues/2025/04/24/regional-economic-outlook-middle-east-centralasia-april-2025. (Erişim tarihi: 24 Mayıs 2025).
UNEP (2022). Yangın Gibi Yayılıyor: Olağanüstü Doğa Yangınlarının Artan Tehdidi. Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP). https://www.unep.org/resources/report/spreading-wildfire-rising-threat-extraordinary-landscapefires. (Erişim tarihi: 24 Mayıs 2025).
UNICEF (2022). İklim Değişikliğinin MENA Bölgesindeki Çocuklar Üzerindeki Etkisi. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF). https://www.unicef.org/mena/media/19631/file/ClimateChangeImpactOnChildren-MENAReport-5Nov22.pdf (Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025).
WEI, X., BOHNETT, E., & AN, L. (2025). Assessing US public perceptions of global warming using social survey and climate data. MethodsX, 14, 103081.
YEHYA, A. A. K., NGUYEN, T. T., WIEHLE, M., & BUERKERT, A. (2024). Drivers of urbanization effects in five countries of the MENA region–a review. Journal of Land Use Science, 19(1), 304-320.
ZHOU, J., & TUNG, K. K. (2013). Deducing multidecadal anthropogenic global warming trends using multiple regression analysis. Journal of the Atmospheric Sciences, 70(1), 3-8.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Holistence Publications
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
